Çin'in savaş uçakları ABD ve Rus uçaklarının kopyaları mı?
Neredeyse, Çin Halk Kurtuluş Ordusu Hava Kuvvetleri'ndeki (PLAAF) uçakların çoğu ya yabancı yapımı ya da yetkisiz tersine mühendislik ürünü kopyalardır. Aslında yabancı askeri teknolojiyi çalmak stratejik bir zaafiyet anlamına gelir. Bu tarz tersine mühendislik ve kopyalama yoluyla Çin, pahalı ve zaman alıcı Ar-Ge çalışmalarını atlamış olmaktadır.
Çin'in uçak tasarımlarına bir göz atalım:
İlk Uçak Kopyaları
Kore Savaşı, Çin'deki yerli uçak endüstrisine Sovyet yardımını beraberinde getirdi. Shenyang Aircraft Corporation, iki koltuklu MiG-15UTI eğitim uçağını JJ-2 olarak üretti ve savaş sırasında Sovyet yapımı avcı uçaklarının bakımı için çeşitli bileşenler imal etti. 1956 yılına gelindiğinde, Halk Cumhuriyeti MiG-15'lerin birer kopyasını üretmeyi başarmış ve sekiz yıl sonra da lisans altında Shenyang J-5 (MiG-17) ve Shenyang J-6 (MiG-19) uçaklarını imal edebilir hale gelmiştir.
1960'lı yıllar PLAAF için zor bir dönemdi. Çin-Sovyet bölünmesi nedeniyle Sovyet yardımının geri çekilmesi ve füze ve nükleer silah programlarına öncelik verilmesi, 1963 yılına kadar belirgin bir şekilde gerileyen endüstriyi felce uğrattı. 1965'lerde Vietnam Savaşı sırasında Kuzey Vietnam'a J-2'ler, J-5'ler ve bazı J-6'ların verilmesiyle bir toparlanma başladı. Çin'in ilk yerli avcı uçağı olan Shenyang J-8'in geliştirilmesine de 1960'larda başlanmıştır.
Shenyang F-7B/Chengdu J-7 (MiG 21'in kopyası)
1950'lerde ve 1960'ların başında Sovyetler Birliği konvansiyonel silah teknolojisinin çoğunu Çin ile paylaştı. MiG 21 bir rakipti. Ancak, Çin-Sovyet bölünmesi başlangıçtaki işbirliğini aniden sona erdirdi ve 1 Eylül 1960'ta Sovyetler danışmanlarını geri çekerek projenin durdurulmasına neden oldu.
Daha sonra Sovyet Başbakanı Kruşçev Şubat 1962'de Mao Zedong'a beklenmedik bir mektup yazarak MiG-21 teknolojisini transfer etmeyi teklif etti. Çinliler bu teklifi Sovyetlerin barış yapmak için bir jesti olarak gördüler ama şüphelendiler. Kendisi de bir Sovyet askeri akademisi mezunu olan PLAAF başkomutanı başkanlığındaki bir heyet Moskova'ya gitti. Teknoloji transferi anlaşması imzalandı. Birkaç MiG-21 Çin'e gönderildi ve Sovyet pilotlar tarafından uçuruldu.
Çin ayrıca parçalar ve teknik belgelerle birlikte bazı MiG-21F'leri de kitler halinde teslim aldı. Ancak Çinliler Shenyang uçak fabrikasında Sovyetlerin teknik belgelerinin eksik olduğunu ve bazı parçaların kullanılamayacağını keşfetti. Bunun üzerine Çin birkaç MiG 21'i parçalarına ayırdı ve yerel üretim için uçağın tersine mühendisliğini yapmaya başladı.
Çinliler 249 önemli sorunu bulup çözdüklerini ve Sovyetler Birliği tarafından sağlanmayan sekiz önemli teknik belgeyi yeniden ürettiklerini iddia ettiler. Son üretilen MiG-21'ler F-7'lerdi ve bazıları 2013 gibi yakın bir tarihte olmak üzere yaklaşık 2.400 adet üretİldi.
J-8 (MiG 21 ve Su-15'in kopyası)
Çin'in kendi her türlü hava koşuluna uygun önleme uçağını geliştirme çabası 1964 yılında tam anlamıyla başladı ve bu çaba Lockheed U-2 casus uçağı da dahil olmak üzere yeni, yüksek irtifa tehditleriyle mücadele etmek için Çin tarafından tasarlanan ve üretilen ilk jet avcı uçağını ortaya çıkardı.
1964 yılında PLAAF, yeni tanıtılan Chengdu J-7 gibi bombardıman ve casus uçaklarına karşı koyabilecek bir avcı/önleme uçağı talep etti. Prototip ilk uçuşunu 1969 yılında gerçekleştirmiştir. J-8'in kökenleri 1960'ların ortalarına dayanmasına rağmen, Kültür Devrimi'nin siyasi çalkantıları nedeniyle J-8 1979'a kadar üretilmedi ve 1980'de hizmete girdi.
Temel konfigürasyonu delta kanatlı J-7'nin genişletilmiş halini andırmaktadır. İki adet Liyang (LMC) Wopen-7A turbojet motoruna sahipti ve Mach 2.2'ye kadar uçabiliyordu. Açıkça MiG 21 tasarımından türetilmişti. Sonraki varyantlar, J-8II, MiG 23 veya Amerikan F-4 Phantom'dan kopyalanan yan hava girişine sahipti. Aslında, daha çok Sukhoi Su-15'in bir kopyasıydı. Bir dönem yaklaşık 300 tanesi hizmet veriyordu.
Chengdu J-10 (İsrail Lavi ve F-16'nın Kopyası)
1980'lerde ABD, General Dynamics F-16'yı temel alan yeni bir savaş uçağı geliştirmek için İsrail ile ortaklık kurdu. Ancak maliyetler yükselince ABD anlaşmadan çekildi ve İsrail'in "Lavi" savaş uçağı yarım kaldı.
İsrail Lavi'nin geliştirme planlarını Çin'e satarak, ilk olarak F-16 için geliştirilen teknolojilere eşi benzeri görülmemiş bir erişim sağladı. J-10, F-16 ile çarpıcı bir görsel benzerlikten daha fazlasını paylaşıyordu.
"Vigorous Dragon" olarak da bilinen Chengdu J-10, tek motorlu, hafif ve tüm hava koşullarında görev yapabilen çok amaçlı bir savaş uçağıdır. Delta kanat ve kanard tasarımı ile yapılandırılmıştır. Fly-by-wire kontrol sistemine sahiptir. Program 1980'lerde Deng Xiaoping tarafından onaylanmıştır. Çalışmalar birkaç yıl sonra Ocak 1988'de SSCB'de uçan Mikoyan MiG 29 ve Sukhoi Su-27 ile Amerikan F-15 ve F-16'ya bir yanıt olarak başladı. Baş tasarımcı J-7III ile aynıydı.
Uçak başlangıçta özel bir avcı uçağı olarak tasarlanmış, ancak daha sonra çok rollü bir uçak haline gelmiştir. 2006 yılında Rus Sibirya Havacılık Araştırma Enstitüsü (SibNIA) J-10 programına katıldığını doğruladı. SibNIA mühendisleri ayrıca J-10'un IAI Lavi'nin "aşağı yukarı bir versiyonu" olduğuna ve "yabancı teknoloji ve edinilmiş tasarım yöntemlerinin bir potada eritilmesi "ni içerdiğine inanıyorlardı. J-10 resmi olarak Ocak 2007'de tanıtıldı. İlk prototip olan "J-10 01 "in Kasım 1997'de üretildiği ve ilk uçuşunu 23 Mart 1998'de gerçekleştirdiği bildirilmiştir. Uçak serisi 2002 yılında üretilmiş ve 2006 yılında PLAAF hizmetine resmen girmiştir.
Bugüne kadar 700'den fazla üretilmiştir. İsrail'den alınan teknoloji, Çin'in o dönemde kullandığı 1960'lardan kalma avcı uçaklarına kıyasla önemli bir ilerleme kaydetmesini sağlamıştır. Bu, F-16'nın unsurlarını içeren son Çin savaş uçağı olmayacaktır, ancak en doğrudan olanıdır. J-10C, J-10B'nin geliştirilmiş bir versiyonudur. Yerli Aktif elektronik taramalı dizi (AESA) atış kontrol radarı, kızılötesi güdümlü PL-10 ve yeni uzun menzilli PL-15 havadan havaya füze (AAM) ile donatılmıştır.
JC-10CE, J-10'un ihracat versiyonu olan tek kişilik çok rollü savaş uçağıdır. J-10B TVC Demonstrator, WS-10B itki yönlendirme kontrol motoru ile donatılmış J-10B'ye dayalı bir prototip avcı uçağıdır. Pakistan Hava Kuvvetleri (PAF) 36 J-10CE (20'si teslim edilmiş, 16'sı sipariş üzerine) satın alan tek yabancı müşteridir.
Shenyang J-11/16 (Sukhoi Su-27'nin Kopyası)
1970'lerde Shenyang uçak fabrikası, İngiliz Rolls-Royce Spey 512 motoruyla çalışan yeni tasarlanmış bir hafif avcı uçağı önerdi. MiG 19'dan daha iyi manevra kabiliyetine ve MiG-21'den daha iyi bir tırmanma oranına sahip olacaktı. J-11 nihayet 1998 yılında Sovyet tasarımı Sukhoi Su-27 SK hava üstünlük avcı uçağının Çin versiyonu olarak, Çin'in Rusya tarafından tedarik edilen kitleri kullanarak 200 adet Su-27SK uçağı inşa etmesine izin veren 2,5 milyar dolarlık bir üretim anlaşması imzalamasının ardından doğdu.
Anlaşma uyarınca bu uçaklar Rus aviyonikleri, radarları ve motorlarıyla donatılacaktı. Ancak 2004 yılında Rus medyası Shenyang'ın temel J-11 ortak üretiminin yaklaşık 100 model inşa edildikten sonra durdurulduğunu bildirdi. PLAAF daha sonra 2002 yılının ortalarında J-11'in yükseltilmiş çok rollü bir versiyonunun maketini ortaya çıkardı. Yerli J-11B varyantı çeşitli Çin malzeme modifikasyonlarını ve geliştirilmiş üretim yöntemleri ile uçak gövdesine yapılan yükseltmeleri içeriyordu. Ayrıca radar, aviyonik süitler ve muhtemelen bir deniz saldırı uçağı rolü için gemisavar ve PL-12 havadan havaya füzeler de dahil olmak üzere silahlar gibi yerli Çin teknolojilerini de içeriyordu.
J-11'in üretim hattındaki ani durmanın iddia edilen nedeni, hava görevleri için yapılandırılmış olan eski aviyonik ve radar gibi unsurlar nedeniyle PLAAF'ın gereksinimlerini artık karşılayamamasıydı.
2002 yılında Rus medyası, Çinlilerin Rus yapımı J-11/Su-27SK bileşenlerini yerli, Çin yapımı parçalarla değiştirmeyi düşündüklerini bildirdi. Bu kapsamda Rus yapımı NIIP N001 radarının yerine Çin yapımı Type 147X/KLJ-X ailesine dayalı bir atış kontrol radarı, AL-31F motorunun WS-10A ile değiştirilmesi ve Rus R-77 AAM'lerinin Çin yapımı PL-9 ve PL-12 AAM'leri ile değiştirilmesi planlanıyordu.
Washington Times'da yer alan bir rapora göre Çin motorları servise ihtiyaç duymadan önce 30 saat dayanırken, Rus versiyonları için bu süre 400 saatti. .
Rusya'nın Askeri-Teknik İşbirliği Federal Servisi Müdür Yardımcısı Alexander Formin, 2009 Farnborough hava fuarında düzenlediği basın toplantısında, Rusya'nın Çin'e şu ana kadar askeri teçhizat "kopyalama" konusunda herhangi bir soru yöneltmediğini bildirdi. Fomin, Rusya'nın Çin'e fikri mülkiyet haklarının üretimine ilişkin bir anlaşma da dahil olmak üzere uçak ve bileşenlerinin üretimine ilişkin lisansları verdiğini bildird
MAKS 2009'da Rosoboronexport Genel Müdürü Anatoli Isaykin "Rusya J-11B'yi Su-27'nin Çin kopyası olarak inceleyecek" demişti. 2010 yılında Rosoboronexport resmi internet sitesi aracılığıyla, Rusya'nın ruhsatsız olduğunu düşündüğü silahların devam eden üretimi ile ilgili olarak Çin tarafı ile görüşmelerde bulunduğunu duyurmuştu. Devam eden soruşturmalar ışığında Rosoboronexport, gelişmiş Rus sistem ve bileşenlerinin Çin'e gelecekteki satışları konusunda endişelerini dile getirdi. Çin'in o dönemde kullandığı diğer savaş uçaklarından farklı olarak Su-27, Çin'in daha sonraki platformlara da dahil edebileceği gelişmiş aviyonik sistemler ve fly-by-wire teknolojisi getirmişti.
2000 yılında Rusya Çin'e kendi Su-27 platformlarında yaptıkları bir dizi geliştirmeyi sattı ve Çin'in daha sonra bunları yerel olarak geliştirilen teknolojilerle birleştirme çabası o zamandan beri modifiye edilmiş ve güncellenmiş bir Su-27 olan J-16 ile sonuçlandı. Çin daha sonra, görünüşte en son teknolojileri kopyalamak için sadece 24 adet Su-35S satın aldı.
Shenyang J-15 (Sukhoi Su-33'ün Kopyası)
"Uçan Köpekbalığı" olarak da bilinen Shenyang J-15, Halk Kurtuluş Ordusu Donanması'nın (PLAN) 4. nesil, çift jetli, uçak gemilerinde kullanılabilen bir avcı uçağıdır.
J-11B'den ve bir Su-33 prototipinin sökülmesinden sonra tersine mühendislikle geliştirilmiştir. Tamamlanmamış bir Su-33 prototipi olan T-10K-3, 2001 yılında Ukrayna'dan satın alındığı biliniyor. Daha sonra üzerinde kapsamlı çalışmalar yapıldığı ve tersine mühendislik uygulandığı söylenmektedir. J-15'in geliştirilmesine hemen ardından başlanmıştır.
Çin'in istediği gibi olsaydı, ilk olarak Su-33'ün (Rusya'nın Su-27'nin taşıyıcı kabiliyetli versiyonu) üretim hattını satın alarak üretilirdi. Sovyetler Su-33'ün tasarım sırlarını paylaşmayı reddedince, Çin Ukrayna'nın da yardımıyla tersine mühendislik uyguladı.
Sonuç, Su-33'ün katlanır kanat tasarımını ve genel görünümünü paylaşan ve toplam ağırlığı azaltmak için daha fazla kompozit malzeme kullanmak gibi birkaç Çin iyileştirmesiyle birlikte taşıyıcı tabanlı bir avcı uçağı oldu. J-15 ilk uçuşunu 31 Ağustos 2009 tarihinde gerçekleştirmiş ve 2013 yılında hizmetine girmiştir.
J-15, fırlatma aparatı nedeniyle ciddi şekilde zorlanmaktadır. Çin'in Liaoning uçak gemisinin avcı uçaklarını fırlatmak için kullandığı yetersiz mancınık ve rampa sistemi, J-15'in azami operasyonel ağırlığını ciddi şekilde sınırlayarak savaşa götürebileceği toplam mühimmatı azaltmaktadır.
JF 17 "Thunder" (MiG-21 ve F-16 Kopyası)
Çin'in J-7'si esasen bir MiG 21 platformuydu. İsrail'in "Lavi" programı aracılığıyla F-16 tasarım özelliklerine eriştikten sonra Çin, iki teknolojiyi karıştırarak, bazılarının parçalarının toplamından daha büyük olduğunu iddia ettiği bir uçak yarattı.
F-16'nın burun ve kuyruğu belirgin bir MiG-21 kanat tasarımıyla birleştirilmiştir. JF-17'nin son versiyonu artık AESA radarı, havadan havaya yakıt ikmali kabiliyeti, daha fazla kompozit malzeme kullanımı, fly-by-wire teknolojisi ve en yeni Çin AAM'lerini içeriyor. Pakistan'ın da montajını yapabildiği bu uçağın diğer müşterileri arasında Myanmar ve Nijerya da bulunuyor.
Chengdu J-20 (F-22 Raptor'un Kopyası)
J-20, hassas vuruş kabiliyetine sahip bir hava üstünlüğü avcı uçağı olarak tasarlanmıştır. İlk uçuşunu 11 Ocak 2011 tarihinde gerçekleştirmiş ve resmi olarak 2016 Çin Hava Gösterisinde tanıtılmıştır. Uçak Mart 2017'de hizmete girmiş ve Eylül 2017'de muharebe eğitim aşamasına başlamıştır.
İlk J-20 muharebe birimi Şubat 2018'de oluşturulmuştur. J-20, F-22 ve F-35'ten sonra dünyanın üçüncü operasyonel beşinci nesil hayalet savaş uçağıdır. J-20 Çin'in ilk beşinci nesil avcı uçağıdır. F-22'nin Lockheed Martin tasarımı, Su Bin adlı bir Çin vatandaşı tarafından çalınmış ve işlediği suç nedeniyle 46 ay federal hapis cezasına çarptırılmıştır.
J-20'deki bariz ön kanard ilavesi dışında, iki uçak neredeyse aynı görünüyor.
Bununla birlikte, Çin'in görünmezlik teknolojisinde kapsamlı bir geçmişi yoktur ve J-20'nin görünmez tasarımının, daha düşük radar emici kaplaması, üretim malzemeleri ve hatta kendini belli eden kanardları ile sınırlı olduğuna inanılmaktadır.
Amerikalı savunma uzmanları Çin'in J-20'sinin F-22'den çok daha büyük bir radar izine sahip olacağını söylüyor. ABD, yaklaşık 180 adet üretilen F-22 programını 2011 yılında sonlandırdı. Çin ise 300 adet üretti ve önümüzdeki yıllarda da J-20'leri büyük miktarlarda üretmeye devam edecek.
Shenyang J-31 / J-35 (F-35 Lightning II'nin Kopyası)
Shenyang FC-31 şu anda geliştirilme aşamasında olan çift motorlu, orta boy, Çin beşinci nesil avcı uçağıdır. F-60 etiketli bir modelin fotoğrafı Eylül 2011'de internette yayınlanmıştır. Muhtemelen tamamen monte edilmiş bir uçağın bir havaalanına park ederken çekilmiş resimleri 15 veya 16 Eylül 2012'de ortaya çıkmıştır. F-60'ın ihraç versiyonu olduğu,
J-31'in ise aynı savaş uçağının Çin'deki yerli versiyonu olduğu bildirilmektedir. 31 Ekim 2012 tarihinde 31001 numaralı prototip ilk uçuşunu gerçekleştirmiştir. Çin, aynı anda saha testlerinde iki hayalet avcı uçağı tasarımına sahip olan ikinci ülke oldu.
Uçak sınırlı bir test programına devam etti. Çin'den gelen karışık raporlardan J-31'in iki varyantı olacağı anlaşılıyor. Biri taşıyıcı tabanlı bir avcı uçağı, diğeri ise ihracata yönelik bir kara versiyonu olabilir. AVIC yetkilileri uçağın F-35'e rakip olarak ihraç edilmek üzere tasarlandığını söylüyor.
Dikey stabilizatörlerde, kanatlarda ve uçak gövdesinde yapılan değişiklikler, elektro-optik hedefleme sistemi, daha büyük bir faydalı yük, görünmezlikte iyileştirmeler ve yükseltilmiş elektronik aksam ile geliştirilmiş bir prototip, Aralık 2016'da ilk uçuşunu gerçekleştirdi. Kasım 2018'de basında çıkan haberlerde FC-31 programının hükümetten fon aldığı ve hem PLANAF hem de PLAAF tarafından talep edildiği belirtilmiştir.
F-22 gibi, Lockheed Martin'in F-35 Müşterek Taarruz Uçağı'nın da Su Bin tarafından deşifre edildiği ve Çin'in J-31 programına yol açtığı bildirildi.
Halen geliştirilme aşamasında olan bu jet, temel aldığı F-35'ten daha geniş bir operasyonel menzile ve daha büyük bir faydalı yük kapasitesine sahiptir. Tam üretime ulaştığında J-31, Çin'in birincil taşıyıcı tabanlı avcı uçağı olacak ve hizmete girdiğinde PLAN'ın sorunlu J-15'inin yerini alacak.
J-20 programı gibi J-31 de Çin'in hayalet uçaklar konusundaki deneyimsizliği ile sınırlıdır. Dışarıdan bakıldığında J-31'in hem F-35 hem de F-22 programlarından büyük ölçüde ödünç alındığı görülmektedir. Pakistan J-35'i satın almaya ilgi göstermiştir.
Özet
Çinli general, askeri stratejist, yazar ve filozof Sun Tzu, M.Ö. 500 civarında şöyle yazmıştır: "Son derece zarif olun, adeta şekilsiz olun. Son derece gizemli olun, hatta son derece sessiz olun. Böylece rakibinizin kaderini yönetebilirsiniz." Ayrıca şöyle yazmıştır: " Bir orduda komutana yakın olan herkes arasında hiçbiri gizli bir ajandan daha yakın değildir; tüm ödüller arasında hiçbiri gizli ajanlara verilenlerden daha cömert değildir; tüm meseleler arasında hiçbiri gizli operasyonlarla ilgili olanlardan daha özel değildir."
Açıkça görüldüğü üzere Çinliler uçak tasarımlarını çalma sanatında ustalaşmışlardır. Bunu yaparken Çin diasporasını, mali teşvikleri ve siber saldırıları kullanmışlardır.
Ayrıca birçok Sovyet uçak ve sistem tasarımcısı, Sovyetler Birliği 1991'de çöktüğünde çizimleriyle birlikte Çin'e taşınmaya teşvik edildiler.
YAZAR: Anil Chopra
Havacı Mareşal Anil Chopra (Emekli) Hindistan Hava Kuvvetleri'ndan emekli bir savaş test pilotudur ve Yeni Delhi'deki Hava Gücü Çalışmaları Merkezi'nin Eski Genel Direktörüdür. Hindistan Hava Kuvvetleri'nde 40 yıl boyunca görev yapmış ve hem cesaret hem de üstün hizmet madalyaları ile ödüllendirilmiştir.
KAYNAK: https://www.eurasiantimes.com/
