İran, başkenti Tahran'dan güneye taşımayı tartışıyor
Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, İran'ın başkentinin Tahran'dan ülkenin güney kıyılarına daha yakın bir şehre taşınması gerektiğini söyledi.
Temmuz ayında göreve gelen Pezeshkian Cumartesi günü yaptığı bir konuşmada, Tahran'ın karşı karşıya olduğu sayısız zorluk nedeniyle kenti geliştirmeye devam etmenin anlamsız olduğunu öne sürdü.
Javan Online'ın aktardığına göre Pezeşkiyan, başkentin şu anda “su sıkıntısı, toprak çökmesi ve hava kirliliği” gibi sorunlarla boğuştuğunu söyledi.
“Ülkenin başkenti olarak Tahran, çözüm bulamadığımız sorunlarla karşı karşıya” diyen Cumhurbaşkanı, en iyi çıkış yolunun ‘ülkenin siyasi ve ekonomik merkezini başka bir yere taşımak’ olduğunu söyledi.
Pezeshkian, halka sadece Tahran'dan taşınmaları gerektiğini söylemenin işe yaramayacağını ve hükümeti “halkın bizi takip etmesi için önce kendimiz gitmeliyiz” diye teşvik etti.
Pezeshkian, önemli ticaret yollarının geçtiği Basra Körfezi'ne daha yakın yeni bir başkent bulmak için ekonomik nedenler de olduğunu vurguladı.
Cumhurbaşkanı, “Ülkenin güneyinden ve denizden kaynakları merkeze getirip orada ürüne dönüştürüp ihracat için güneye geri gönderdiğimiz mevcut eğilimin devam etmesiyle ülkenin daha fazla kalkınması mümkün değil” dedi.
Böyle bir durum “rekabet gücümüzü ciddi şekilde düşürür ve azaltır ve ülkenin ekonomik ve siyasi merkezini güneye ve denize daha yakın bir yere taşımaktan başka seçeneğimiz yoktur” diye ısrar etti.
1990'larda Tahran'da belediye başkanlığı yapmış olan Gholamhossein Karbaschi ise Pezeshkian'ın fikrine karşı çıkarak Tahran'ın yerine geçebilecek uygun bir yer olmadığını savundu. Asr İran'a verdiği bir röportajda “Nereye gitmek istiyorsunuz?” diye sordu. Eski belediye başkanı, daha önce başkentlerini taşımaya karar veren bazı ülkelerin para kaybettikleri ve bir yerine iki sorunlu kente sahip oldukları uyarısında bulundu.
Tahran'ın eski belediye başkanlarından Gholamhossein Karbaschi, Pezeshkian'ın önerisinin pratikliğini sorguladı.
Karbaschi alternatif bir yaklaşım önererek idari federalizmi ve devlet kurum ve kuruluşlarının ülke genelinde yeniden dağıtılmasını savundu. “Çoğunluğu hükümete ve bakanlıklara bağlı 160 kuruluş ve şirketin tamamını diğer vilayetlerdeki ana merkezlerine taşımaya karar verirsek, sadece Tahran'ın dağınıklığını gidermekle kalmaz, aynı zamanda çeşitli bölgelerde kalkınma için zemin yaratabiliriz” dedi.
Tahran Şehir Konseyi Başkanı Mehdi Çamran da tartışmaya katıldı. Chamran 8 Eylül'de gazetecilere verdiği demeçte “Çeşitli hükümetler bu konuyu gündeme getirdi, ancak belirli bir sonuca varılamadı” dedi. Tahran'ın sorunları önemli olsa da su kıtlığı gibi sorunların diğer bölgeleri de etkilediğini kabul eden Çamran, ülke meselelerinin tüm vilayetlere ve şehirlere dağıtılması gerektiğini vurguladı.
Chamran, başkentin sorunlarını ele almak için geçmişte yapılan girişimleri ve önceki yönetimler döneminde somut sonuçlar vermeyen tartışmaları vurguladı. “Önemli olan ülkenin sorunlarının tüm illere ve şehirlere dağıtılmasıdır ve bu gerekli görünüyor” diye ekledi.
Tartışma Tahran'ın süregelen kentsel sorunlarının arka planında gerçekleşiyor. Tahran Atık Yönetimi Organizasyonu CEO'su Reza Mohammadi, atık yönetimi altyapısıyla ilgili uzun süredir devam eden sorunları ortaya koydu. Mohammadi, Tahran'ın güneyindeki bir çöp depolama alanına atıfta bulunarak “Aradkouh 70 yıldır bir atık bertaraf merkezi” dedi. Mohammadi, etkili atık yönetimini engelleyen arazi mülkiyeti ve çevresel düzenlemelerle ilgili sorunları özetledi.
1786'dan beri İran'ın başkenti olan Tahran, ülkenin kuzeyinde, Hazar Denizi'ne 100 km (63 mil) uzaklıkta yer alıyor. Şehirde 9.4 milyon, büyük metropol alanında ise yaklaşık 17 milyon kişi yaşamaktadır; bu da Tahran'ı İran ve Batı Asya'nın en büyük şehri ve Kahire'den sonra Orta Doğu'nun en büyük ikinci metropol alanı yapmaktadır.
İranlı yetkililer başkentin Tahran dışına taşınmasını ilk kez önermiyor. Benzer öneriler 2005-2013 yılları arasında Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad döneminde de yapılmıştı. O dönemde parlamento, onun yerine geçebilecek bir başkent arayışı için özel bir konsey kurulması yönünde oy kullanmıştı. Ancak başkentin taşınmasına ilişkin nihai bir karar hiçbir zaman alınmadı.
KAYNAK: 1.https://www.rt.com/
