İsrail ve Suudiler Gazze'de ateşkese karşılık normalleşmeyi konuşuyor

Haaretz'in edindiği bilgilere göre İsrail ve Suudi Arabistan normalleşme görüşmelerinde Hamas'ın elindeki rehinelerin serbest bırakılması ve Gazze'deki savaşın sona erdirilmesi için bir anlaşma yapılmasını da kolaylaştırabilecek bir ilerleme kaydetti.

Müzakereler hakkında bilgi sahibi olan kaynaklar, Suudi Arabistan'ın daha önce talep ettiği gibi İsrail'in bir Filistin devletini açıkça tanıması yerine, tarafların İsrail'in krallığa “Filistin devletine giden yol” konusunda muğlak bir taahhüt vermesi konusunda anlaştıklarını söyledi. Böylece Suudi Arabistan Filistinlileri yalnız bırakmama taahhüdünü yerine getirmiş olacak.

Geçtiğimiz haftalarda İsrail ve Suudi Arabistan ilişkileri normalleştirmek ve Gazze'deki savaşı sona erdirmek için görüşmelerde bulunmuş, Lübnan ile varılan ateşkes anlaşmasının ardından görüşmeler hız kazanmıştı.

Başbakan Benjamin Netanyahu müzakereleri Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer aracılığıyla yürütürken, hükümet ve güvenlik kabinesi konudan haberdar edilmiyor.

Amerika Birleşik Devletleri görüşmelerde hem arabulucu hem de garantör olarak görev yapıyor ve İsrail hem Başkan Joe Biden yönetimi hem de seçilmiş Başkan Donald Trump ile koordinasyon halinde. Yeni Trump yönetiminin ABD-Suudi savunma anlaşması ve Amerikan silah sistemlerinin krallığa satışı gibi faydalar sağlaması bekleniyor.

Suudi Arabistan İsrail'in bir Filistin devletini tanıması talebini uzun süredir yineliyor ve Eylül ayında Dışişleri Bakanı Faysal bin Farhan Al Saud, böyle bir tanımayı teşvik etmek için Arap devletleri ve uluslararası örgütlerden oluşan bir koalisyon kurulduğunu açıkladı.

Ancak Netanyahu'ya yakın kaynaklar, Suudi Arabistan'ın veliaht prensi ve fiili lideri Muhammed bin Selman'ın Filistin devletinin resmen tanınması konusunda kişisel bir çıkarı olmadığına ve sadece anlaşmaya iç siyasi ve dini destek sağlamak için bu konuda ilerleme kaydedilmesi gerektiğine inanıyor.

Netanyahu siyasi tabanının hiçbir somut taahhüt içermeyen “Filistin devletine giden yol” şeklindeki muğlak ifadeyi kabul edeceğine inanıyor.

Suudi Arabistan savaşı sona erdirmek ve Gazze'nin yeniden inşasına katılmak istediği için ilişkilerin normalleşmesi Hamas'ın elindeki rehinelerin serbest bırakılmasını sağlayacak bir anlaşmanın önünü açabilir.

Suudi Arabistan neredeyse tamamen yıkılmış olan Gazze'deki Filistinlilere yardım etmek zorunda hissederken, İsrail de ılımlı Arap devletlerinin Gazze'nin yeniden inşasına katılmasını ve Suudi fonlarının savaştan sonra oraya akmasını sağlamak istiyor.

Gazze'de ateşkes anlaşması

İsrailliler Cumartesi günü Tel Aviv'de, Gazze'de Hamas tarafından tutulan rehinelerin serbest bırakılmasını protesto etti.

Haberlere göre, önerilen anlaşma iki aşamada uygulanacak. İlk aşama, İsrail'in aralarında hüküm giymiş katillerin de bulunduğu yüzlerce Filistinli mahkumu serbest bırakması karşılığında kadın askerlerin, kadınların, hastaların ve 50 yaşın üzerindeki kişilerin serbest bırakılmasını içeriyor.

Ayrıca Gazze'deki çatışmalar belirsiz bir süre için duracak ve İsrail, ayrıntıları ve zamanlaması belirsiz olmakla birlikte kademeli olarak geri çekilecekti. Bu süre zarfında anlaşmanın ikinci aşaması tamamlanacak ve Suudi Arabistan ile bir normalleşme anlaşması imzalanacak.

Krallık, Filistin Yönetimi'ni de içeren bir ülkeler koalisyonuyla birlikte Gazze'nin yeniden inşasına öncülük ederken İsrail'in güney sınırı boyunca güvenliğini sağlayacak.

İsrail koalisyonu içinde, rehine anlaşması için önerilen çerçeveye ve Filistin Yönetimi'nin Gazze'nin yeniden inşasına dahil olmasına muhalefet var ve bu da anlaşmanın hükümetten geçip geçmeyeceğini belirsiz hale getiriyor.

Pazartesi günü aşırı sağcı Otzma Yehudit partisi, anlaşma için yapılan “pervasız müzakereler” ve Başsavcı Gali Baharav-Miara'nın görevden alınması önerisinin hükümet oylamasına getirilmemesi nedeniyle artık kendisini koalisyon disiplinine bağlı görmediğini ve Knesset'te özgürce oy kullanmayı planladığını açıkladı. Dini Siyonizm partisi ayrıca teröristlerin serbest bırakılmasını içeren herhangi bir rehine anlaşmasına da karşı çıkıyor.

Netanyahu, Salı günü yayınlanmasının ardından bu habere yanıt verdi ve İsrail'in Filistin devletine giden yola izin vermeyi taahhüt ettiği iddiasının “kesinlikle yanlış” olduğunu söyledi.

Ofisinden yapılan açıklamada, “Netanyahu, İsrail'in güvenliğini tehlikeye atacak bir Filistin devletinin kurulmasına karşı hareket etmiştir ve etmektedir” denildi.

KAYNAK: https://www.haaretz.com/