Prens Andrew ile ilişkili Çinli casusun Birleşik Krallık'a girişi yasaklandı
Birleşik Krallık'ta bir mahkeme, Prens Andrew ile bağlantısı olduğu iddia edilen Çinli bir işadamının ülkeye girişinin yasaklanması yönündeki hükümet kararını onadı.
Perşembe günü yargıçlar, “H6” olarak adlandırılan sözde casusun ulusal güvenlik riski oluşturduğunu söyledi ve daha önce İngiltere'den çıkarılması kararına karşı yaptığı itirazı reddetti.
Söz konusu kişinin skandala karışan Andrew'un “yakın bir sırdaşı” olduğu ve Buckingham Sarayı gibi kraliyet konutlarına davet edildiği bildirildi. Bu kişinin ayrıca iki eski Birleşik Krallık lideriyle de çeşitli vesilelerle bir araya geldiği iddia ediliyor.
Andrew'un ofisinden Cuma günü yapılan açıklamada, York Dükü'nün casus olduğu iddia edilen kişiyle “tüm temaslarını kestiği” belirtildi. Açıklamada, ikilinin resmi kanallar aracılığıyla bir araya geldiği ve “hassas nitelikteki” konuları görüşmedikleri belirtildi.
Ancak bazı milletvekilleri bu kişinin Dük'ü ya da diğer üst düzey yetkilileri etkilemiş olabileceğine dair korkularını dile getirerek hükümetin Çin'e karşı kararlı adımlar atması için bastırıyor.
İngiltere'deki Çin Büyükelçiliği iddiaları reddederek “İngiltere'de Çin'i hedef alan asılsız ‘casus’ hikayeleri uydurmaya her zaman hevesli olan kişileri” suçladı.
İşte ortaya çıkan tartışmayla ilgili bilinmesi gerekenler:
Çin casusu olduğu iddia edilen H6 kimdir?
Mahkeme belgelerine göre 50 yaşındaki H6, 2022 yılında öğrenci olarak İngiltere'ye gelen Çin'de eski bir devlet memuru. İngiltere merkezli şirketlere Çin operasyonları konusunda danışmanlık yapan B Ltd adlı bir firma kurmadan önce York Üniversitesi'nde kamu yönetimi ve kamu politikası alanında yüksek lisans derecesi aldı. Kendisine 2013 yılında Birleşik Krallık'ta yaşamak ve çalışmak için süresiz izin verilmiş ancak zamanını iki ülke arasında bölüştürüyor.
İlk olarak 6 Kasım 2021'de Birleşik Krallık'a girişinde durduruldu ve arandı. Yetkililer soruşturma için cihazlarına el koydu ve dört gün sonra geri verdikten sonra cihazlardaki verileri sakladı.
Şubat 2023'te Pekin'den Londra'ya giden bir uçaktan indirildi ve İngiliz istihbarat yetkilileri tarafından yürütülen bir soruşturmaya dayanarak Birleşik Krallık'a girişinin yasaklanma sürecinde olduğu kendisine bildirildi.
Dönemin İçişleri Bakanı Suella Braverman'ın ofisi, iktidardaki Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) dış istihbarat odaklı bir kolu olan Çin'in Birleşik Cephe Çalışma Departmanı için “gizli ve aldatıcı faaliyetlerde” bulunduğunu gerekçe göstererek Mart 2023'te resmi olarak yasakladı.
Birleşik Krallık mahkemesi H6 hakkında ne karar verdi?
Nisan 2023'te H6, Londra'daki bir mahkeme olan Özel Göçmenlik Temyiz Komisyonu'na başvurarak kararın hukuka aykırı olduğunu savundu ve gözden geçirilmesini istedi.
Duruşmalarda H6 siyasete karışmadığını ve Çin hükümetiyle sınırlı bağlantıları olduğunu söyledi. Yasal temsilcisi mahkemeye H6'nın hiçbir zaman ÇKP üyesi olmadığını ya da parti adına hareket etmediğini söyledi.
Ancak mahkeme Perşembe günü verdiği kararda İçişleri Bakanlığı'nın kararını onadı ve H6'nın Birleşik Krallık'ın ulusal güvenliğine tehdit oluşturduğunu yineledi. Mahkemenin kararında, iş adamının “üst düzey Çinli yetkililer ile Birleşik Krallık'ın önde gelen isimleri arasında Çin Devleti tarafından siyasi müdahale amacıyla kullanılabilecek ilişkiler kurabilecek bir konumda olduğu” belirtildi.
Mahkeme H6'nın isminin gizli kalması talebini kabul etti.
Sağcı Reform UK partisinin lideri Nigel Farage, milletvekillerinin bu hafta parlamentoda casus olduğu iddia edilen kişinin ismini vermeye çalışmasını beklediğini söyledi. Parlamento ayrıcalığı milletvekillerinin parlamentoda yasal tepkilerle karşılaşmadan açıklama yapabilmelerine olanak tanıyor.
H6'nın Prens Andrew ile bağlantısı nedir?
The Times gazetesinin haberine göre Andrew ve H6 2012 yılında tanıştılar ve o kadar yakınlaştılar ki dük onu iki kez Buckingham Sarayı'na davet etti. Şüpheli ayrıca St James's Sarayı ve Windsor Kalesi'ni ziyaret etmiş ve 2020 yılında Andrew için düzenlenen ve yakın sırdaşların katıldığı bir doğum günü partisine katılmıştır.
Mahkemenin Perşembe günü verdiği yazılı kararda, adamın “Kraliyet Ailesi'nin üst düzey bir üyesinden alışılmadık derecede güven” kazandığı belirtildi.
Kasım 2021'deki ilk durdurma ve arama sırasında şüphelinin cihazlarında bulunan bir mektupta, Andrew'un üst düzey danışmanlarından Dominic Hampshire, H6'ya bir mektup yazarak Çin'deki potansiyel ortaklar ve yatırımcılar konusunda Andrew adına hareket etme yetkisine sahip olduğunu teyit etmişti. Hampshire ayrıca H6'nın yardımıyla Andrew'un eski özel sekreterlerini atladığını ya da “uzaklaştırdığını” ve onları güvenilmez olarak gördüğünü de doğruladı.
2020'de gönderilen mektupta ayrıca şu ifadeler yer alıyordu “Ayrıca müdürüm ve ailesiyle aranızın nasıl olduğunun da açık olduğunu umuyorum. ... Bu ilişkinin gücünü asla hafife almamalısınız. Onun en yakın iç sırdaşları dışında, pek çok insanın olmak isteyeceği bir ağacın en tepesinde oturuyorsunuz.”
Şüpheli, cihazlarında bulunan belgelere göre, bir dizi tartışmayla bağlantılı olan ve mali olarak sıkıştığı bildirilen Andrew'un “çaresiz bir durumda olduğu ve her şeye tutunacağı” varsayımıyla hareket ediyordu.
Prens, 2019'da hapishanede kendi hayatına son veren hükümlü pedofil Jeffrey Epstein ile olan dostluğu nedeniyle kraliyet görevlerini bırakmaya ve kamu fonlarından vazgeçmeye zorlandı. Andrew 2022 yılında cinsel saldırı hakkındaki suçlamaların mahkeme dışında çözülmesini sağlamıştı.
Birleşik Krallık'ta benzer Çin casusluk vakaları yaşandı mı?
Evet, Birleşik Krallık'ın istihbarat kurumları Çin'in siyasetteki bir dizi kişiyi hedef alarak hükümet politikasını etkileme çabaları konusunda yüksek alarm durumundadır.
Nisan ayında Birleşik Krallık savcıları, parlamentoda Muhafazakâr politikacılarla çalışan eski bir araştırmacı olan 29 yaşındaki Christopher Cash ve 32 yaşındaki akademisyen Christopher Berry'yi Aralık 2021'den Şubat 2023'e kadar Çin için casusluk yapmakla suçladı. Savcılar, her ikisinin de yetkililerin ulusal açıdan hassas kabul ettiği ve “doğrudan veya dolaylı olarak bir düşmana faydalı olması amaçlanan” bilgileri topladığını, kaydettiğini veya ilettiğini iddia etti.
İki adam Ekim ayında Londra Old Bailey'de görülen duruşmada suçsuz olduklarını savundu. Dava halen devam etmektedir.
Aralarında önde gelen Çin eleştirmeni ve eski Muhafazakar Parti lideri Iain Duncan Smith'in de bulunduğu İngiliz milletvekilleri daha önce gazetecilere Çin hükümetiyle bağlantılı kişiler tarafından hacklenme ve taklit edilme girişimlerine maruz kaldıklarını söylemişlerdi. H6 ile ilgili kararın ardından Duncan Smith BBC'ye yaptığı açıklamada İngiltere'de “çok daha fazla” casus olduğunu söyledi.
“Bizim için gerçek çok basit - Çin çok açık bir tehdit” dedi.
Bundan sonra ne olabilir?
Muhafazakâr politikacılar, İngiltere'deki İşçi Partisi hükümetine son tartışmalar karşısında Çin'e karşı kararlı bir şekilde hareket etmesi için baskı yapıyor.
Ayrıca H6'nın adının açıklanması ve Andrew'un tam olarak soruşturulması çağrısında bulunuyorlar.
Duncan Smith, Çin'i eleştirmek istemediğini iddia ettiği hükümeti “zayıf” olarak nitelendirdi.
Duncan Smith, Birleşik Krallık'ın, bireylerin kiminle anlaşma içinde olduklarını, hangi faaliyeti üstlenmeye yönlendirildiklerini ve anlaşmanın ne zaman yapıldığını açıklamalarını gerektirecek bir yabancı nüfuz kayıt planını uygulamaya koyması için bastırıyor. Programın 2024 yılında başlatılması bekleniyordu, ancak hükümet değişikliği nedeniyle belirsiz bir tarihe ertelendi.
Bu arada İçişleri Bakanı Yvette Cooper durumu “karmaşık” olarak nitelendirdi. Çin, İngiltere'nin beşinci büyük ticaret ortağı ve Pekin'e otomobilden bilgisayara kadar çeşitli ürünler ihraç ediyor.
BBC'ye verdiği demeçte Birleşik Krallık'ın “ulusal güvenliğimiz konusunda çok güçlü bir yaklaşım sergilemeye devam edeceğini” söyledi ve ekledi: “Elbette Çin ile ekonomik etkileşim ve ekonomik işbirliği içinde olduğumuzdan da emin olmamız gerekiyor.
KAYNAK: https://www.aljazeera.com/
