Trump'a suikast teşebbüsü ABD’de Komplo Teorilerini patlattı
Yıllar süren siyasi çalkantılar ve halkın güveninin azalması, ABD'de pek çok kişinin olayların resmi versiyonunu sorgulamasına yol açtı
Donald Trump'ın hayatına kasteden bir saldırıdan kurtulmasından üç gün sonra, federal yetkililer bunu bir iç terör eylemi olarak değerlendirmiş ve Gizli Servis protokollerinin nasıl bu kadar trajik bir şekilde başarısız olduğunu soruşturmaya başlamışlardı. Thomas Matthew Crooks adındaki 20 yaşındaki adamın tek başına hareket ettiğini söylüyorlar. Amerikalıların onlara inanıp inanmaması ayrı bir konu.
Cumartesi günü öğleden sonra Pennsylvania Butler'da düzenlenen bir miting sırasında eski başkan Trump'ın hayatına kastedilmesinin ardından bir komplo teorileri seli ortaya çıktı. O zamandan bu yana da pek durulmadı. Trump karşıtı sesler, kanlar içindeki eski başkanın meydan okuyan yumruğunu havaya kaldırdığı çarpıcı ve kahramanlığa yakışır görüntülerin gerçek olamayacak kadar iyi olduğunu savunarak Trump'ı tüm olayı sahnelemekle suçladı. Sağ kesimden bazıları ise "derin devlet "in Trump'ı saldırıya karşı savunmasız bırakmayı planladığına ya da bunu kasıtlı olarak yaptığına dair temelsiz teoriler ortaya attı ve Demokratların söylemlerinin saldırıyı harekete geçirdiğini savundu. Bu fikirler sosyal medyada, grup mesajlaşmalarında ve ülkenin dört bir yanındaki gündelik sohbetlerde yaygınlaştı ve her iki taraftan seçilmiş yetkililer ve siyasi figürler de bu kavgaya katıldı.
Komplo teorileri özellikle bugün elverişli bir zeminde ve ABD tarihinde özellikle uygun bir zamanda ortaya atılıyor. Bazı insanların resmi açıklamalarla ilgili şüphelerini körükleyen şey, Gizli Servis'in bir silahlı adamın siyasi bir mitingde çatıdan ateş açmasına, Trump'ın kulağını sıyırmasına ve sözde tetikçinin yanı sıra bir kişinin daha ölmesine izin vermiş olabileceğine inanmamaları. Diğerleri ise yıllarca süren siyasi çalkantıların, hükümete ve kamu kurumlarına duyulan düşük güvenin -sosyal medyanın da etkisiyle- bu şüpheciliğin tamamen haklı olduğunu düşünmelerine yol açtığını söylüyor.
Fredericksburg, Va.'da yaşayan 52 yaşındaki kamu çalışanı R.C. Anderson, Cumartesi günkü olaylardan ne anlam çıkarması gerektiğinden hala emin olmadığını söylüyor. Normalde tuhaf teorilere ilgi duymuyor ama son zamanlarda kaotik ve kafa karıştırıcı medya ortamı onu şüpheciliğe itmiş. Anderson, "Komplo teorilerinin çekim alanına girmiş gibi hissediyorum," dedi. "Şu anda gördüğümüz her şeyin sorgulandığını düşünüyorum."
Sosyal medya üzerinden yayılan iki iddia, Cumartesi günkü silahlı saldırıyı takip eden saatlerde son derece hızlı bir şekilde yayıldı: Gizli Servis'in saldırganı durduramamasının Başkan Biden tarafından gizlice emredildiği ya da olayın Trump tarafından sahnelendiği. İnternetteki yanlış bilgileri takip eden NewsGuard'a göre "sahnelendi" kelimesinden 300.000 civarında bahsedilirken, "içeriden iş" terimi de yaklaşık 80.000 kez kullanıldı. Saldırganın kimliği ve siyasi görüşüyle ilgili gerçek dışı bilgiler de yaygın bir şekilde dolaşıma girdi.
Çevrimiçi tehditleri izleyen PeakMetrics'e göre, saldırıdan sonraki ilk 17 saat içinde X ve Telegram platformunda olayı tartışan paylaşımların yaklaşık %12'si komplo teorileriydi. Diğer paylaşımlar saldırının sorumluluğunu haber medyasına yüklüyor ya da yanlışlıkla saldırgan olduğuna inanılan bir adamın fotoğraflarını dolaşıma sokuyordu. Bir avuç Cumhuriyetçi ve Demokrat, olayların resmi versiyonuyla ilgili şüphelerini dile getirmekte gecikmedi. Milletvekili Marjorie Taylor Greene, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda saldırının arkasında kötü niyetli bir şeyler olduğunu söyledi. Pazar günü "Bunu söylediğimde kimin ne düşündüğü umurumda değil, çünkü herkes hepimizin bunu düşündüğünü biliyor" diye yazdı.
Milletvekili Mike Collins, cumartesi gecesi yaptığı açıklamada ateş emrini Biden'ın verdiğine inandığını söyledi. Diğer Cumhuriyetçiler ise suikast girişimini tetiklemekle Demokratların söylemlerini suçladı. Her iki iddia için de kanıt yok.
Greene ve Collins'in sözcüleri yorum taleplerine yanıt vermedi. Biden'ın en büyük bağışçılarından biri olan LinkedIn'in kurucu ortağı Reid Hoffman'ın bir siyasi danışmanı, herhangi bir kanıt sunmadan, silahlı saldırının kurgulanmış olabileceğini öne sürdü. Dmitri Mehlhorn Cumartesi günü Semafor ve diğer yayınlara gönderdiği e-postada "Amerika'da korkunç, yabancı ve saçma gelen ama dünya genelinde oldukça yaygın olan bir olasılık, bu 'vurulma' olayının Trump'ın fotoğrafları çekip tepkilerden faydalanabilmesi için teşvik edildiği ve hatta belki de sahnelendiğidir" dedi. Mehlhorn pazar günü yaptığı açıklamada sözlerinden pişmanlık duyduğunu belirterek özür diledi. Mehlhorn, "Bu tür şiddeti her durumda, hiçbir çekince olmaksızın kınama konusunda birleşmeliyiz. Başka herhangi bir konu dikkat dağıtıcıdır" dedi Wall Street Journal'a. Biden'a 8 milyon dolardan fazla bağışta bulunan Hoffman, X' te yaşanan silahlı saldırıyı ayrıca kınadı.
Komplocu düşüncenin bir türü Amerikan yaşamının bazı köşelerinde her zaman var olmuştur. Başkan John F. Kennedy'nin 1963'te öldürülmesiyle ilgili birbiriyle yarışan teoriler onlarca yıl devam etti ve Trump 2016'da Senatör Ted Cruz'un babasının cinayette rol aldığını iddia etti. Şimdi ise zayıf güven ABD'nin sivil ve siyasi hayatının bir gerçeği. Kamuoyu yoklamaları, başlıca hükümet ve sivil kurumlara olan inancın son yıllarda önemli ölçüde düştüğünü gösteriyor.
Gallup, 14 büyük kurumun görüşlerinin ortalamasını alarak, Amerikalıların %28'inin bu yıl bu kurumlara yüksek güven duyduğunu, 2004'te bu oranın %43 olduğunu ortaya koydu. Bu değerlendirme başkanlık, Kongre, haber medyası, organize din, bankalar ve diğer kurumlara ilişkin görüşleri içermektedir.
Sonuçlar, bir grup olarak büyük kurumlara duyulan güvenin %30'un altına düştüğü üst üste üçüncü yıl oldu.
Shannon Tyree'nin suikast girişimine verdiği ilk tepki, bugünlerde daha sık karşılaştığı güncel olaylara verdiği tepkiydi: Buna gerçekten inanabilir miyim? Tyree'yi ilk başta duraksatan şey, Gizli Servis'in yakındaki binaların güvenliğini nasıl sağlayamadığı ve Trump'ın tehlikeli bir durumda hızla kalabalığa geri dönmesiydi. New York'ta eski bir kamu kayıtları araştırmacısı olan 54 yaşındaki Tyree, hafta sonu daha fazla haber izledikçe şüphesinin dağıldığını söyledi. Ancak Amerikan siyasi hayatının son 10 yılında o kadar çok yanlış bilgiyle karşılaşmış ki, kendisini savunmaya alan, sorgulayan duruşu bir refleks haline gelmiş ve çoğu zaman buna direnmeye çalışmış. Tyree, "Tüm bu yanlış bilgilendirmenin amacı hiçbir şeye inanmamamızdır" dedi. "Ve ben öyle olmak istemiyorum."
Pazartesi günü Milwaukee'deki Cumhuriyetçi Ulusal Kongre'nin eteklerinde düzenlenen Trump karşıtı bir mitingde katılımcılar silahlı saldırıdan üzüntü duyduklarını ve olayların resmi versiyonunun akla yatkın olduğunu, ancak hala öğrenilmesi gereken daha çok şey olduğunu söylediler. Yine de bazıları şüpheci olmak için nedenler olduğunu belirttiler.
Konaklama sektöründe çalışan 57 yaşındaki Chris Anderly, Trump'ın yüzünde kan, eli havada ve arka planda Amerikan bayrağı olan fotoğrafının kendisini iki kez düşündürdüğünü söyledi.
"Sadece tek bir görüntüye baktım. Koreografisi yapılmış gibiydi" dedi.
Yakın zamanda emekli olan Milwaukee sakini Mary Braun da "Fotoğraf çektirmek gibi" diye ekledi.
Yanlış bilgi ve komplo teorilerinin azaltılması üzerine çalışan Oklahoma Üniversitesi profesörü John Banas, insanların kendilerine hizmet etmediğini düşündükleri kurumlarla yaşadıkları günlük deneyimlerin büyük bir güvensizliğe yol açtığını söylüyor. Banas'a göre siyasi yelpazenin her iki tarafında da farklı miktarlarda var olan gerçek dışı siyasi söylemler de bu duruma yardımcı olmuyor. Güvensizlik paranoyaya yol açıyor, dedi.
"Hükümetinizin söylediklerine, profesörlerin, bilim insanlarının, medyanın söylediklerine inanmıyorsanız, bilgi için nereye başvuracaksınız?" dedi. "Komplo teorisi olan bir YouTuber'a başvurursunuz."
Joe Barrett, Preetika Rana, Aaron Zitner ve Elizabeth Bernstein bu makaleye katkıda bulunmuştur.
YAZARLAR: Alyssa Lukpat, Joe Pinsker, Nikki Waller
KAYNAK: https://www.wsj.com
