Gazze savaşından sonra Hamas'ın savaş kapasitesi ne durumda?
Gazze'deki İsrail soykırımının Hamas'ı ne kadar gerilettiği ve silahlı gücü İzzeddin Al-Kassam'ı ne oranda zayıflattığı ile ilgili Batı basınında çeşitli analizler yayınlanıyor. Aşağıda tercümesini sunduğumuz makale, Hamas'ı siyasi ve askeri olarak ayrı değerlendirip örgütün askeri yapısı ile siyasi yapısı arasında bir farklılık varmış havası vermeye çalışıyor ve ABD'ye Hamas'ı geriletmek için FKÖ'yü Gazze'de öne çıkarmayı tavsiye ediyor.
Yazar her ne kadar Gazze'de Hamas mücahitlerinin 16 ay boyunca tüm kısıtlamalar ve yokluklara rağmen sergilediği destansı direnişi önemsizleştirmeye çalışsa da İzzeddin Al-Kassam gruplarının İsrail'e vurduğu darbelerin İslam dünyasında yarattığı etkiyi de itiraf etmeden duramıyor.
Batı'nın çıkarı için yine batı mantalitesi ile düşünen Doğulu bir zihnin Hamas'ın Gazze'deki durumunu analiz edişi ve sahadaki fiili durum hakkında verdiği bilgiler yine de bakış açılarını gösterme açısından önemli. Yazıyı okuyucularımızın dikkatlerine sunuyoruz...
-----------------------
İsrail ile Hamas arasında ateşkesin ilan edilmesinden saatler sonra İsrail medyası, Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin El Kassam Tugayları'ndan bir savaşçının ateşkesi kutlayan Gazzelilerin arasına karıştığını gösteren bir video yayınladı. Manşetlerde, İsrail'in Gazze Şeridi'ne karşı başlattığı ve yaklaşık 14 ay süren kanlı savaşın ardından Hamas savaşçılarının Gazze'nin kalbinde görüldüğü vurgulandı. Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki saldırılarına yanıt olarak başlatıldığı iddia edilen bu savaşın hedefi örgütü dağıtmaktı ancak anlaşma yürürlüğe girdikten sonra Kassam savaşçıları kendilerine özgü beyaz araçlarıyla, askeri üniformalar giymiş olarak Gazze sokaklarında göründü ve alkış ve övgüler aldı. Bu durum hem Arap hem de İsrailli çevrelerde çatışmanın gerçek galibinin kim olduğu konusunda önemli tartışmalara yol açtı.
İsrail'in Hamas'ı hem askeri hem de siyasi olarak zayıflattığı tartışılmaz. Ancak bu sahneler daha ciddi bir soruyu gündeme getirdi: İsrail Hamas'ı yok etme hedefine ulaşmış mıydı? İsrail'in kanlı harekâtı Hamas'ın askeri kabiliyetlerini zayıflatmış olsa da, orduya katılım oranını artırmış görünüyor. Bu artış, rehine takas törenlerinde Kassam Tugayları üniforması giyen militanların sayısının artmasından da anlaşılıyor. Ayrıca grubun son 14 ayda gerçekleştirdiği saldırılarda da bunu görmek mümkün.
Siyasi açıdan, İsrail'in lider Yahya Sinvar, siyasi büro şefi İsmail Haniye ve Kassam Tugayları lideri Salih el-Aruri gibi kilit isimleri öldürerek Hamas'ı zayıflattığına şüphe yok. Buna ek olarak, Hamas'a ana ev sahibi Katar'dan ayrılması için yapılan baskılar da yoğunlaştı. İsrail'in İran ve müttefiki Hizbullah'a yönelik saldırıları Hamas'ı yalnızlaştırdı ve roketler ve insansız hava araçları da dahil olmak üzere askeri cephaneliğindeki teknolojik gelişmelerin merkezinde yer alan Tahran'dan gelen önemli desteği kesti.
Sinvar 2017'de Gazze'de hareketin liderliğini üstlendikten sonra Kassam Tugayları'na öncelik vererek siyasi kanadını devre dışı bıraktı. Bu değişim, 7 Ekim saldırıları başladığında birçok siyasi liderin kenara itilmesini açıklıyordu. Zamanla Hamas'ın siyasi kolunun Tugaylar üzerinde bir yük haline geldiği ortaya çıktı ve Haniye'nin ölümünden sonra Sinvar'ın bizzat yönetimi ele almasına yol açtı.
7 Ekim'in ardından Hamas'ın popülaritesi Ürdün ve Mısır gibi birçok Arap ülkesinde arttı. Hedef alınan İsrail askerlerini simgeleyen kırmızı oklu Kassam Tugayları logolu çıkartmalar bölgedeki şehirlerde arabaların ve dükkan kapılarının üzerinde belirdi. Okul şenliklerinde çocuklar bile Kassam sözcüsü Ebu Ubeyde'yi taklit etti. Batı Şeria'da protestocular “Kılıcı kılıcın önüne koy, biz senin adamınız, Muhammed Deif” ve “Tüm Batı Şeria Hamas'ındır” sloganları attı.
New Lines Enstitüsü, durumu daha iyi anlamak için Kassam Tugayları tarafından yayınlanan ve 27 Ekim 2023 ile Ekim 2024 tarihleri arasında İsrail askerlerine yönelik saldırılarını belgeleyen 297 videoyu analiz etti. Tugayların resmi Telegram kanalında paylaşılan bu videolar, askeri kabiliyetleri hakkında fikir veriyor.
Tasvir edilen askeri faaliyetlerin %36'sını kara operasyonları oluşturuyor.
İsrail topraklarını hedef alan roket saldırıları ise %22'lik bir paya sahip.
Anti-zırh silahları ve el yapımı patlayıcılar ise %19'luk bir orana sahip.
İsrail harekâtı sırasında kara operasyonlarının baskın olması Kassam Tugayları'nın asker toplama kabiliyetinin altını çizmektedir çünkü bu tür taktikler insan gücüne bağlıdır. Yerel olarak üretilen silahlara (roketler, zırh karşıtı mühimmat ve patlayıcılar) olan güven, Gazze'ye silah kaçakçılığı yapmanın sınırlarını ortaya koymuş ve uzun menzilli füzeler, insansız hava araçları ve diğer küçük ila orta ölçekli silahların yurt içinde üretilmesi için “İran teknolojisine” güvenilmesini zorunlu kılmıştır.
Yıl boyunca bu videoların analizi Mayıs ve Haziran 2024 arasında kara operasyonlarında bir zirve, diğer taktiklerde ise bir düşüş olduğunu gösterdi. Bu durum Hamas'ın İsrail'in harekatının yarattığı yıkım karşısında eleman kazanımını artırdığını yansıtıyordu. Kuzey Gazze'nin nüfustan arındırılması savaşçıları güneye itti, ancak Gazze'nin tünel ağını kullanarak kuzeyde operasyonlara devam edebildiler.
Kassam, grubu İsrail işgaline karşı bir sığınak olarak göstererek eleman topluyor. Gazze gibi muhafazakar bölgelerde cazip gelen dini bir dil kullanarak öfkeli gençleri hedefliyor. Kassam ayrıca ailelerini ve evlerini kaybeden genç erkekleri de destekliyor.
Analiz edilen saldırıların %35'ini oluşturan güney Gazze'deki operasyonlar, savaştan önce nüfusun en yoğun olduğu bölge olan kuzeydeki saldırılardan daha fazladır. Sinwar'ın memleketi Khan Younis'in Qassam'ın kalesi olarak ortaya çıkması, buradaki şiddetli direnişi ve tekrarlanan İsrail bombardımanlarını açıklıyor. İsrail sınırına yakın stratejik konumu ve savaşçıların güneye Refah'a doğru çekilmesi İsrail güçlerini Nisan-Mayıs 2024 arasında bir saldırı başlatmaya sevk etti. Bu da Kassam savaşçılarının kuzeydeki İsrail askerlerini hedef almaya devam etmesine olanak sağladı.
Hamas'ın üretim kapasitesi savaş ve İsrail ablukası nedeniyle zarar gördü. Raporlar, grubun silah üretimi için İsrail topçularının kalıntılarını yeniden kullandığını ve bunun da temel hammaddelere erişim mücadelesini yansıttığını gösteriyor.
Adının açıklanmasını istemeyen Filistinli bir kaynak, Hamas ve Kassam Tugayları'nın önemli ölçüde zayıflamış olmasına rağmen, uygulanabilir bir alternatifin olmaması nedeniyle Gazze'deki hakim güç olmaya devam ettiklerini kabul etti.
Batı Şeria'da Hamas'ın popülaritesi arttı. Benzer şekilde, birkaç Ürdünlü Hamas'tan esinlenen saldırılar planladıkları gerekçesiyle tutuklandı ve bu da grubun Gazze'nin ötesindeki ideolojik etkisini yansıtıyor. Bu da silahlı bir grup olan Kassam'ın İsrail karşıtı bir hareket olarak siyasi bir yönetim olan Hamas'tan daha fazla kabul gördüğünü gösteriyor. Bu durum Kassam'ı siyasi kanadından ziyade askeri kanadına öncelik vermeye itebilir ve bazı Filistinli yazarların Kassam'ın askeri eylemlerinin gözden geçirilmesi çağrısında bulunmasına yol açabilir.
Hamas ve Kassam Tugayları Gazze'de asker toplama ve faaliyet gösterme kabiliyetlerini koruyor ancak bölgesel ve yerel gerçekler şeridi tek başlarına yönetmelerinin pek mümkün olmadığını gösteriyor. Örgütün siyasi zayıflıkları askeri kanadına olan güveni arttırdı ancak cephaneliğini yeniden inşa etmesi zaman alacak ve İran'ın kapasitesine ve yardım etme isteğine bağlı olacak.
Sonuç
Bu siyasi zayıflık ve askeri ısrar ikilemi Hamas'ı, kendi medya kanallarında ve destekçilerinin medya kanallarında yayılan bir zafer anlatısı yansıtmaya itiyor. Gazze'de Hamas'a karşı siyasi bir alternatifin olmaması ve İsrail'in Filistin Yönetimi'nin Gazze'deki müdahalesini reddetmesi Hamas'ın konumunu güçlendirdi.
ABD iki devletli çözümü desteklemeli ve Gazze'yi yönetecek alternatif Filistinli ortakları güçlendirmelidir. Farklı Filistinli sesleri, özellikle de Hamas'ı eleştirenleri dinlemek, grubun siyasi ve askeri davranışlarını yumuşatmaya yardımcı olabilir. Bu yaklaşım aynı zamanda Hamas'ın hoşnutsuz Arap gençleri arasındaki ilham verici rolünü de zayıflatabilir ve Ürdün ve Batı Şeria'da olduğu gibi körüklediği bölgesel krizleri hafifletebilir.
Anlatı çeşitlendirilmedikçe ya da siyasi kutuplaşma azaltılmadıkça, abartılı ve yanıltıcı tasvirler Hamas'a yönelik algıları şekillendirmeye devam edecektir.
YAZAR: Murad Batal Shishani
Murad Batal Shishani, New Lines Institute Orta Doğu Merkezi'nde Kıdemli Araştırmacı ve Alpheratz dergisinin yayın kurulu üyesidir. Ortadoğu ve Kuzey Kafkasya'da faaliyet gösteren İslami gruplar ve militanlık konusunda önde gelen uluslararası bir uzmandır.
KAYNAK: https://newlinesinstitute.org/
