Lübnan-İsrail ateşkesi İran'da nasıl yankılandı?
İsrail Başbakanı Netanyahu'nun Hizbullah'la ateşkesi İran'ın nükleer tehdidine karşı stratejik bir hamle olarak nitelendirmesiyle birlikte Tahran'da bazı kesimler ülkeye yönelik askeri tehdidin artacağı endişesini dile getiriyor.
Bazı muhafazakâr İranlı sesler, İsrail'in kuzey cephesindeki gerilimin hafifletilmesinin İran'ın bölgedeki baş düşmanını cesaretlendirebileceği endişesini dile getirdi. Ancak resmi olarak İran, İsrail ile Lübnan arasındaki çatışmaların durmasını Lübnanlı grup için bir zafer olarak selamladı.
İran müesses nizamına yakın muhafazakâr bir analist Middle East Eye'a yaptığı açıklamada “İsrail rejiminin Lübnan'daki ateşkesin birincil hedefi olarak İran'ı ilan etmesi, istesek de istemesek de kaçınılmaz olarak onlarla yüzleşeceğimiz anlamına geliyor” dedi.
Analist, İsrail'in odağını kuzey cephesinden uzaklaştırmasıyla birlikte yeniden toparlanma, Gazze cephesini etkisiz hale getirmeye odaklanma ve ABD'yi İran'ın nükleer tesisleri konusunda daha agresif bir tutuma itme kapasitesinin artacağını söyledi.
Analist, “Asıl soru, hangi tarafın düşmanla çatışmak için daha önce ve daha büyük bir güçle harekete geçeceği” dedi.
“İsrail her zaman İran'ın müttefikleri aracılığıyla -özellikle Lübnan ve Gazze'de- ülkeyi hedef alabileceğinden endişe duymuştur. Şimdi kuzeydeki ateşkes, Lübnan ve Gazze cephelerinin birbirinden ayrılması ve Irak'taki operasyonların azalmasıyla birlikte İsrail yanlış bir hesap yapabilir ve bu önlenmelidir.”
Cephelerin ayrılması
Gazze savaşının başlamasından bu yana Hizbullah ve bölgesel müttefikleri, İsrail'in Lübnan, Yemen, Irak ve İran'dan saldırıya uğradığı “cephelerin birliği” stratejisi kapsamında Hamas'ın arkasında toplandı.
Ancak çatışma Lübnan'da yıkıcı bir tam ölçekli savaşa dönüştükçe, Hizbullah'ın Lübnan cephesi ile Gazze'deki ateşkes arasındaki bağlantıyı sürdürmesi giderek zorlaştı. Lübnan'da 3.900'den fazla insan İsrail bombardımanlarında hayatını kaybetti ve bir milyondan fazla insan yerinden oldu.
İsrail-Hizbullah ateşkes anlaşması iki cepheyi fiilen birbirinden ayırdı ve İran'da “Direniş Ekseni ”ne etkileri konusunda endişelere yol açtı.
MEE'ye konuşan ikinci bir muhafazakar dış politika uzmanı, “Bu anlaşma aslında İsrail'e Lübnan cephesinde bir nebze rahatlama sağlayarak diğer bölgelerdeki hedeflerini daha yüksek bir odaklanma ve kararlılıkla takip etmesine olanak tanıyor” dedi.“Bu durum, bölgedeki gerilimin daha da tırmanabileceğine işaret ettiğinden endişe kaynağı olmalıdır.”Netanyahu ateşkesi Hizbullah için bir yenilgi ve İran'a odaklanmak için bir fırsat olarak lanse ederken, Lübnanlı grup ve Tahran bunu direniş için bir zafer olarak göstermekte gecikmedi.
İran'ın üst düzey diplomatı Abbas Araghchi, Lübnan Dışişleri Bakanı ile yaptığı görüşmede anlaşmayı Lübnan halkının direnci, Hizbullah savaşçılarının kararlılığı ve Lübnan hükümetinin siyasi manevraları sayesinde kazanılmış bir başarı olarak tanımladı.
Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami de Hizbullah liderliğine bir mektup yazarak şunları söyledi “Lübnan cephesindeki ateşkes, Hizbullah'a karşı savaşında hiçbir hedefine ya da kötü emeline ulaşamayan Siyonist rejim için stratejik ve utanç verici bir yenilgidir. Bu ateşkesin başlangıcı ve Gazze'deki savaşın sonu bile olabilir.”
Ancak resmi söylem bölgesel gerilimin tırmanacağına dair korkuları yatıştırmaya yetmedi.
Eski bir üst düzey diplomat MEE'ye şunları söyledi: “Gazze'de çatışmalar devam ettiği sürece Orta Doğu'daki krizler çözülmüş sayılamaz. Yemen, Suriye, Lübnan ve Gazze hala bölgenin sorunlarının bir parçasıdır.”
İran medyasındaki pek çok kişi, bazı çekincelerle de olsa, ateşkesin resmi yorumunu yineledi.
Baş editörü Dini Lider Ali Hamaney tarafından atanan muhafazakâr yayın organı Kayhan, İsrail'in “başarısızlığının” güney Lübnan'da ilerleyememesinden, Hizbullah'ın kesintisiz sınır ötesi roket ateşinden ve örgütün üst düzey komutanlarının öldürülmesinin ardından yeniden örgütlenme ve savaş yapısını sürdürme kapasitesinden kaynaklandığını savundu.
Reformist Etemaad gazetesi ateşkesin Hizbullah'ın Lübnan'daki konumunu güçlendirdiğini ve İsrail'le gelecekte yaşanabilecek olası çatışmalara karşı hazırlıklı olmasını sağladığını yazdı.
“Hizbullah'ı sorumlu bir güç olarak gösterirken, ülke içinde ve bölgede meşruiyetini güçlendiriyor. Ayrıca ateşkes, Direniş Ekseni'ne gelecekteki çatışmalar için kabiliyetlerini yeniden değerlendirme ve yeniden inşa etme fırsatı sunuyor.”
Bununla birlikte gazete, Lübnan cephesindeki çatışmaların sona ermesinin İsrail üzerindeki baskıyı azaltarak operasyonlarını Gazze'ye odaklamasına olanak sağladığını da ekledi. Ayrıca ateşkesin Hizbullah'ın siyasi ve askeri rolünün sınırlandırılması için uluslararası baskıya davetiye çıkarabileceği uyarısında bulundu.
Zaferi kutluyoruz
Muhafazakâr bir analist olan Ahmad Ghadiri ateşkes anlaşmasını “zehirli bir kadeh” olarak tanımladı.
X'te yayınlanan bir yazıda Ghadiri ateşkesin İsrail'in güneydeki askeri varlığının artmasına ve Hizbullah'ın potansiyel olarak silahsızlanmasına yol açabileceği uyarısında bulundu.
'Lübnan halkı mutluyken ve Hizbullah bayraklarıyla zaferi kutlarken, biz kimiz ki yenilgiyi ya da başarısızlığı analiz edelim?- Sadegh Nikoo, gazeteci
Ayrıca İran'ın İsrail'in kendi topraklarına yönelik saldırılarına vermeyi vaat ettiği yanıtın gecikmesini de eleştirerek bunun mevcut durumun kilit faktörlerinden biri olduğunu söyledi.
Diğer gözlemciler ise ateşkesi Hizbullah için bir zafer olarak görüyor. Reformist bir dış politika analisti olan Diako Hosseini, Hizbullah'ın yenilmediğinin bir göstergesinin de anlaşmanın doğasında yattığını savundu.
“Hizbullah İsrail tarafından yenilgiye uğratılmadı, çünkü eğer öyle olsaydı, Hizbullah'ın askeri ve saldırı kabiliyetlerini zımnen tanıyan bir ateşkes anlaşmasına değil, bir barış anlaşmasına tanık olurduk.”
Bağımsız analist ve ABD'de yaşayan uluslararası ilişkiler profesörü Mohsen Milani, eski ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger'dan alıntı yaparak şunları yazdı: “Konvansiyonel ordu kazanmazsa kaybeder. Gerilla ise kaybetmezse kazanır.”
Muhafazakar gazeteci Sadegh Nikoo'ya göre ateşkesin gerçek ölçüsü Lübnan halkının duygularıdır.
“Lübnan halkı mutluyken ve Hizbullah bayraklarıyla zaferi kutlarken biz kimiz ki yenilgiyi ya da başarısızlığı analiz edelim?”
KAYNAK: https://www.middleeasteye.net/
