İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, göreve geldiği Temmuz ayından bu yana ilk resmi yurtdışı ziyareti için Çarşamba günü Bağdat'a geldi ve burada hem Irak Başbakanı Muhammed Şia' el-Sudani hem de Cumhurbaşkanı Abdüllatif Raşid tarafından karşılandı.

Başbakan Sudani Pezeşkiyan'ı Bağdat Uluslararası Havaalanında, her iki ülkenin milli marşlarının çalındığı ve Irak silahlı kuvvetlerinin çeşitli kollarını temsil eden şeref kıtasının geçişini de içeren resmi bir törenle karşıladı. 

Irak Başbakanı, ziyarette bulunan İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve üst düzey bir hükümet heyetine, sürgündeki İranlı Kürt gruplara atıfta bulunarak, Irak hükümetinin sınır bölgelerinin komşu ülkeye yönelik saldırılar için bir fırlatma rampası olarak kullanılmasına izin vermeyeceği güvencesini verdi.

Irak Başbakanı Muhammed Şii el-Sudani, Pezeşkiyan ile düzenlediği basın toplantısında “Güvenlik işbirliği konusuna değindik ve hiçbir tarafın İran İslam Cumhuriyeti'ne karşı saldırganlık, silahlı eylem ya da sınır ötesi tehditte bulunmasına izin vermeyeceğimize dair ilkesel, anayasal ve yasal tutumumuzu vurguladık” dedi.

Sudani, sınır bölgelerinin güvenliğini sağlamada “başarılı” olduklarını ve “ortak güvenlik komitesinin taahhütlerini ve görevlerini sürdürdüğünü” sözlerine ekledi.

Irak ve İran Eylül 2023'te, sürgündeki İranlı Kürt muhalif grupların silahsızlandırılması ve İran sınırı yakınlarındaki üslerinden çıkarılarak mülteci kamplarına yerleştirilmesini öngören bir güvenlik anlaşması imzalamıştı. 

Anlaşma uyarınca yükümlülüklerini yerine getiren Irak Ulusal Güvenlik Servisi, bu hafta başında yaptığı açıklamada, İran'ın sınır bölgeleri yakınlarındaki sürgündeki Kürt gruplara ait 77 askeri üssün kapatıldığını ve Peşmerge güçlerinin dördü Erbil'de, ikisi Süleymaniye'de olmak üzere altı mülteci kampına yerleştirildiğini duyurdu.
 

Anlaşmanın imzalanmasından kısa bir süre sonra Bağdat, sınırdaki Kürt muhalif grupları silahsızlandırdıklarını ve bölgeden uzaklaştırdıklarını açıkladı.

İran'daki silahlı Kürt muhalif gruplar, ülkenin batı bölgelerindeki Kürtlerin haklarının genişletilmesi iddiasıyla on yıllardır İran İslam Cumhuriyeti ile aralıklarla savaşıyor.

Tahran, Kürt grupları ulusal güvenliğine tehdit olarak görüyor ve KBY'ye defalarca sınır bölgelerini saldırılar için bir fırlatma rampası olarak kullanmalarını engelleme çağrısında bulunuyor, ancak tüm Komala partileri defalarca meşru müdafaa durumunda olduklarını ve Tahran'ı provoke etmediklerini iddia ettiler.
 

On Dört Mutabakat Muhtırası (MoU)

Sudani ve Pezeshkian basın toplantısı salonuna geçmeden önce, her iki lider de kültürden güvenliğe, ekonomiden eğitime kadar çeşitli alanlarda 14 mutabakat zaptının imzalanmasına nezaret etti.

Sudani, “Bugün, daha önce imzalanan mutabakat zabıtlarıyla birlikte, iki ülke arasındaki ortak işbirliğini geliştirmek için umut verici bir yol haritası teşkil edecek olan çeşitli ve çoklu alanlarda 14 mutabakat zaptı imzaladık” dedi.

Anlaşmaların, Mayıs ayında Azerbaycan'dan dönerken bir helikopter kazasında hayatını kaybeden İran Cumhurbaşkanı Ebrahim Raisi'nin Irak'a yapacağı ziyaret sırasında iki ülke arasında imzalanması bekleniyordu. 

Başbakan Sudani'nin medya ofisinden yapılan açıklamaya göre bugün imzalanan mutabakat zaptları güvenlik, kültür, ekonomi, mesleki eğitim, gençlik ve spor, eğitim, turizm, eski eserler ve vasıflı işgücü geliştirme alanlarının yanı sıra ticaret odaları arasında işbirliğini de kapsıyor.  

Temmuz ayında göreve gelmesinden bu yana ilk resmi yurtdışı ziyareti için Çarşamba günü Bağdat'a gelen Pezeşkiyan, hem Sudani hem de Cumhurbaşkanı Abdüllatif Raşid tarafından kabul edildi.

Sudani düzenledikleri basın toplantısında görüşmelerinde başta Gazze'de devam eden kriz olmak üzere bölgesel gelişmelerin de ele alındığını söyledi.

Irak Başbakanı Pezeshkian'ın Irak ziyaretini “önemli” olarak nitelendirdi ve Tahran ile Bağdat arasındaki “ikili ilişkilerin geliştirilmesi yolunda itici bir güç teşkil ettiğini” söyledi.

Pezeşkiyan ziyareti sırasında Necef, Kerbela, Basra ve Kürdistan Bölgesi'ni ziyaret edecek.

İran Cumhurbaşkanı'nın Perşembe günü Erbil'de KDP Başkanı Mesud Barzani, Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani ve Başbakan Mesrur Barzani ile bir araya gelmesi bekleniyor.

Erbil ziyareti sırasında, yıllardır bölgeye sığınan İranlı Kürt muhalif grupların akıbetinin de ele alınması bekleniyor.

Sudani, İran ve Irak'ın “tarihi, dini ve kültürel” ilişkilere sahip olduğunu ve bu ilişkilerin “en üst düzeyde işbirliği ve ortaklık kurmalarına ve iki ulusun çıkarları için ikili çalışmalar yapmalarına” yardımcı olduğunu söyledi. Görüşmelerde başta Gazze'de devam eden kriz olmak üzere bölgesel gelişmelerin yanı sıra komşu ülkeler arasında ekonomik, güvenlik ve ticari işbirliğinin geliştirilmesine yönelik çabaların ele alınması bekleniyor.

İki Cumhurbaşkanı Kürtçe sohbet etti

Pezeşkiyan, Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda Irak’ın Kürt Cumhurbaşkanı Abdullatif Reşid tarafından kabul edildi.

Irak Cumhurbaşkanı Danışmanı Hawre Tofik, iki ülke cumhurbaşkanlarının görüşmeyi Kürtçe konuşarak gerçekleştirdiğini söyledi.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan bugün Bağdat ziyareti sırasında Rûdaw muhabiri Helkewt Aziz'in sorusunu da Kürtçe yanıtladı.

Masud Pezeşkiyan daha sonra Irak Cumhurbaşkanı Abdullatif Reşid ile bir araya geldi. Irak Cumhurbaşkanı Danışmanı Hawre Tofik, görüşmeyi Rûdaw için değerlendirdi.

Hawre Tofiq, Abdullatif Reşid’in “Görüşmeyi Kürtçe konuşarak geçekleştirdik. Tatlı bir konuşmaydı” dediğini bildirdi.

Danışman Hawre Tofiq, toplantının yarım saat sürdüğünü ve tamamının Kürtçe olduğunu belirterek, “Ben onu tatlı bir Kürtçeyle selamladım, o da tatlı bir Mukriyani Kürtçesiyle karşılık verdi” dedi.

"Bölgede sınırların kalmayacağını hayal ediyordum"

Hawrê Tofiq, iki Cumhurbaşkanının İran-Irak ilişkilerini konuştuğunu ve Pezeşkiyan’ın "Irak'ın her kesimiyle ilişkilerimizin gelişmesini istiyorum. Gençliğimde bile bölgede sınırların kalmayacağını, ilişkilerimizin daha güçlü olacağını hayal ederdim” dediğini aktardı.

Öte yandan İran Cumhurbaşkanı, Irak ve İran'ın ekonomi, sağlık, çevre ve güvenlik alanlarındaki programlarını uygulamak üzere uzmanlardan oluşan bir komisyon kurulmasını talep etti.

Hawre Tofik'in verdiği bilgiye göre Mesud Pezeşkiyan, Kürdistan Bölgesi ile sınırlarının bulunduğunu hatırlatarak, "Kürdistan Bölgesi'nin de bu stratejik programda yerini almasını istiyorum” dedi.

Hawrê Tofiq, Pezeşkiyan’in Irak'taki temaslarının ardından Kürdistan Bölgesi'ne de geleceğini hatırlattı.

“İlk kez Basra, Necef ve Süleymaniye'ye gidiyorlar”

Irak Cumhurbaşkanı Danışmanı'na göre Pezeşkiyan, siyasi partilerle ilişki kurmak istiyor ve bu nedenle tüm taraflarla görüşecek. Tofik, “Bu kez Kürtleri, Şiileri, Sünnileri görecekler. İlk kez Basra'ya, Necef'e, Süleymaniye'ye gidiyorlar, Erbil'e geliyorlar. Bu, İran'ın Irak'ın her parçasıyla ve Kürdistan Bölgesi ile dost olmak istediklerine dair bir mesajdır” değerlendirmesinde bulundu.

KAYNAK: 1. https://thenewregion.com/

                2. https://www.rudaw.net/