800 Milyar €'luk Avrupa Yeniden Silahlanma Planı
AB liderleri Perşembe günü Brüksel'de savunma ve Ukrayna konulu olağanüstü bir zirve için bir araya gelecek.
Ursula von der Leyen Salı günü, Washington'un Ukrayna'ya yönelik tüm askeri yardımları askıya alarak bloğa kendi yardımlarını arttırması yönünde baskı yapmasından saatler sonra, üye devletlerin savunma harcamalarında büyük bir artışı finanse etmek üzere 800 milyar Avro'ya kadar bir meblağı harekete geçirebileceğini söylediği bir Avrupa Yeniden Silahlanma Planı önerdi.
Avrupa Komisyonu Başkanı, “Yeniden silahlanma çağındayız ve Avrupa, hem kısa vadede harekete geçme ve Ukrayna'yı destekleme aciliyetine yanıt vermek hem de uzun vadede kendi Avrupa güvenliğimiz için daha fazla sorumluluk alma ihtiyacını karşılamak üzere savunma harcamalarını büyük ölçüde arttırmaya hazırdır” dedi.
Perşembe günü yapılacak olağanüstü zirve öncesinde AB liderlerine gönderdiği bir mektupta detaylarını açıkladığı beş tedbir arasında, hava ve füze savunması, topçu sistemleri, füzeler ve mühimmat, insansız hava araçları ve anti-drone sistemleri de dahil olmak üzere pan-Avrupa kabiliyetlerine yönelik ortak savunma yatırımlarını finanse etmek üzere üye ülkelere 150 milyar Avro kredi sağlayacak “yeni bir araç” da yer alıyor.
Gazetecilerin sorularını kabul etmeyen Von der Leyen, bu paranın nasıl toplanacağı ve COVID sonrası kurtarma fonundan gelen yaklaşık 90 milyar Avroluk kullanılmamış paranın bunun bir parçasını oluşturup oluşturmayacağı konusunda ayrıntı vermedi.
Bloğun savunma ihtiyaçlarını finanse etmek üzere Eurobond adı verilen tahvillerin çıkarılmasına şimdiye kadar 'tutumlu' olarak adlandırılan bazı üye devletler şiddetle karşı çıktı.
Von der Leyen'in liderlere gönderdiği mektupta belirttiği üzere yeni enstrüman, AB Antlaşması'nın, bloğun Avrupa Parlamentosu'nun onayı olmaksızın “doğal afetler ya da kontrolü dışındaki istisnai olayların neden olduğu ciddi zorluklarla” karşı karşıya kalan bir üye devlete mali yardım sağlamasına izin veren 122. Maddesi kapsamında oluşturulacaktır.
Komisyon daha önce bu maddeyi COVID salgını sırasında piyasalara başvurduğu 100 milyar Avroluk SURE aracını oluşturmak için kullanmıştı. Bu madde aynı zamanda Avrupa vatandaşlarını ve işletmelerini enerji krizinin en kötü etkilerinden korumak amacıyla acil durum tedbirlerini uygulamaya koymak için de kullanılmıştı.
Bu sayede üye devletler savunma harcamalarını ulusal harcamalarının dışında tutabilecek ve böylece hükümet açığı ve borcunun GSYH'nin sırasıyla %3 ve %60'ının altında kalmasını zorunlu kılan bloğun mali politikasına ters düşme riskiyle karşı karşıya kalmayacaklardır.
Komisyon Başkanı, AB ülkelerinin savunma harcamalarını GSYH'nin ortalama %1.5'i oranında arttırmaları halinde, önümüzdeki dört yıl içinde 650 milyar Avro'nun serbest bırakılabileceğini iddia etti.
AB üyesi ülkeler, Rusya'nın 2022'de Ukrayna'ya yönelik geniş çaplı işgalini başlatmasından bu yana savunma harcamalarını büyük ölçüde arttırdı ancak harcamalar eşit değil: Polonya geçen yıl GSYH'sinin %4.12'sini savunmaya harcarken, İspanya sadece %1.12'sini harcadı.
AB'nin 23 üye ülkesini kapsayan NATO müttefikleri arasında savunma harcamaları hedefinin mevcut GSYH'nin %2'si seviyesinden yükseltilmesi için müzakereler devam etmektedir. Haziran sonunda Lahey'de yapılacak zirvede bir karar açıklanması bekleniyor.
Von der Leyen tarafından önerilen diğer üç tedbir arasında üye devletlerin savunma harcamalarını arttırmak için uyum politikası programlarından daha fazla yararlanmalarına izin verilmesi, Avrupa Yatırım Bankası'nın görev alanının savunma projelerinin finansmanını arttıracak şekilde genişletilmesi ve özel bankaların da sektöre daha fazla para aktarmalarını sağlamak için Tasarruf ve Yatırım Birliği'nin hızlandırılması yer alıyor.
“Önümüzdeki asıl soru, Avrupa'nın durumun gerektirdiği kadar kararlı bir şekilde hareket etmeye hazır olup olmadığı ve Avrupa'nın ihtiyaç duyulan hız ve hırsla hareket etmeye hazır ve muktedir olup olmadığıdır” dedi.
AB liderlerinin önerilen savunma paketini Perşembe günü Brüksel'de yapılacak ve Volodymyr Zelenskyy'nin de katılması beklenen olağanüstü zirvede görüşmeleri bekleniyor.
Zirve 23 Şubat'ta Donald Trump'ın Rusya'ya yönelik hızlı diplomatik açılımına yanıt olarak toplanmıştı ancak Zelenskiy ile Amerikan Başkanı arasında Beyaz Saray'da gerçekleşen ve Ukraynalı liderin planlanan ziyareti sona ermeden ve Washington'un gelecekteki saldırılara karşı caydırıcı olabileceğini söylediği bir mineral anlaşması imzalamadan ayrıldığı tartışmalı toplantının ardından Cuma günü aciliyet duygusu daha da arttı.
Perşembe günkü zirve, Macaristan Başbakanı Viktor Orban ve Slovakya Başbakanı Robert Fico'nun savaştan zarar gören ülkeye askeri yardımın arttırılması çağrısını veto etme tehdidinde bulunmaları nedeniyle üye devletler arasında Ukrayna konusundaki görüş ayrılıklarının altını çizme riski taşıyor.
Euronews'in ulaştığı zirve sonuç taslaklarına göre liderler bu toplantıda savunma harcamalarının nasıl artırılacağı konusunda bir karar almayacak ve bunun yerine Mart ayında Komisyon'un Savunma Beyaz Kitabı'nın yayınlanmasının ardından yapılacak zirvede bu konuya “geri dönecekler”.
KAYNAK: https://www.euronews.com/
