Al-Monitor: Mesut Barzani, Mazlum Abdi ile görüşecek

Pentagon'un İŞİD ile mücadelede en önemli müttefiki olan Suriye Demokratik Güçleri'nin komutanı Mazlum Kobani'nin Irak Kürdistan Bölgesi'nin eski başkanı ve dünyadaki Kürt siyasetinin en yaşlı devlet adamı Mesud Barzani'yle bir araya gelmesi bekleniyor. 

Görüşme muhtemelen bu hafta Barzani'nin Erbil'e bakan dağ karargâhında gerçekleşecek. Kaynaklar davetin Barzani tarafından pazartesi günü Suriye'nin kuzeydoğusundaki Kobani'de temaslarda bulunan elçisi Hamid Darbandi aracılığıyla yapıldığını söyledi. 

İkili arasında bir ilk olan görüşme, Biden yönetiminin Irak'taki Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne liderlik eden Barzani'nin Irak Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ile Suriyeli Kürt ortakları arasındaki gerilimi azaltma çabalarında önemli bir atılım anlamına gelecek. Bu çabalar ABD'nin Türkiye ile SDG arasındaki gerilimin daha da tırmanmasını önlemeye yönelik daha geniş çaplı çabalarının bir parçası ve Ankara, Erbil ve SDG'nin, ABD'nin üç müttefikiyle de güvenlik politikalarını, özellikle de IŞİD'in yarattığı tehdidi koordine etmesine olanak tanıyacak bir uzlaşmaya varmalarını sağlayacak. Daha büyük ödül ise Türkiye ile 1984'ten beri Türk devletine karşı silahlı bir isyan yürüten yasadışı Kürdistan İşçi Partisi (PKK) arasında kalıcı bir barış olacaktır. 

Esad rejiminin çökmesi ve Sünni radikal grup Heyet Tahrir el-Şam'ın iktidara gelmesiyle Suriye'de yaşanan dramatik değişimler tüm paydaşlar için aciliyet katmanı oluşturdu.  

Türkiye'nin ana hedefi PKK ve bağlı örgütlerin silahsızlanmasını ve Suriye'nin kuzeydoğusunu terk etmesini sağlamaktır. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Çarşamba günü bir kez daha PKK'nın Suriye kolu Halk Savunma Birlikleri'nin (YPG) silahsızlanmaması halinde "kaçınılmaz olandan kurtulamayacağı" sözünü verdi. Başka bir deyişle, Türkiye örgüte karşı yeni bir büyük sınır ötesi saldırı düzenleyecek.  

YPG, SDG'nin bel kemiğini oluşturuyor. Türkiye, Pentagon'un grupla tüm işbirliğine son vermesini ve Suriye'nin yeni yönetimiyle birlikte binlerce tehlikeli cihatçının ve ailelerinin tutulduğu gözaltı merkezlerinin işletilmesi de dahil olmak üzere bu işin kendi güçlerine verilmesini istiyor. 

Kobani, 2019'da dönemin Başkanı Donald Trump'ın onayıyla Türkiye'nin Suriye sınırında Kürtlerin kontrolündeki toprakların büyük bölümünü işgal ettiğinde olduğu gibi, yeni bir Türk işgaliyle karşı karşıya kalmaları halinde adamlarının IŞİD'e karşı operasyonları durdurmak zorunda kalacağı konusunda defalarca uyarıda bulundu. Türkiye ve Suriye Ulusal Ordusu'ndaki Sünni müttefikleri geçtiğimiz ay boyunca komşu Tabka'daki stratejik Tişrin barajı çevresinde SDG ile şiddetli çatışmalara girdi.  

Al-Monitor'a konuşan Suriyeli bir Kürt yetkili Türkiye'nin müdahalesinin Suriye Ulusal Ordusu'nu desteklemek için insansız hava araçlarıyla sınırlı kaldığını ancak pazartesi gününden bu yana Türk savaş uçaklarının da "SDG yenilgiye uğradığı için" savaşa katıldığını söyledi. İsminin açıklanmasını istemeyen yetkili, "Düşman telsizlerinden çok sayıda Türk konuşması alıyoruz, bu da Sultan Murad ve Süleyman Şah tugaylarından [etnik Türk] Türkmen güçlerinin savaş alanına konuşlandırıldığını doğruluyor" dedi. 

KDP için Suriye'deki değişimler PKK'yı saf dışı bırakma ve KDP-S olarak bilinen Suriye kolu aracılığıyla yerel Kürt nüfusu üzerindeki etkisini arttırma fırsatı sunuyor. Barzani kendisini Türkiye, Irak, İran ve Suriye'de yoğunlaşmış milyonlarca Kürdün doğal lideri olarak görüyor ve bu rolü, Kürt hakları için bir ömür boyu mücadele etmiş olan babası efsanevi Molla Mustafa'dan miras aldı.  

Suriye KDP'si ve Kürdistan Ulusal Konseyi çatısı altında birleşen bir dizi küçük muhalif parti PYD'yi iktidarı tekeline almakla, üyelerine cezasızlık tanımakla, keyfi gözaltılar yapmakla ve KUK ofislerini tahrip etmekle suçluyor. Washington'un geçmişte taraflar arasında bir anlaşmaya aracılık etme girişimi, kısmen Türkiye'nin PKK ve YPG'nin tasfiyesinin ana hedef olması yönündeki talepleri nedeniyle başarısız oldu. 
 

Mazlum Abdi'nin denge oyunu 

Barzani'nin bu talepleri, IŞİD'e karşı mücadelenin başına geçmeden önce uzun yıllar PKK'nın üst düzey isimlerinden biri olan Kobani ile yapacağı görüşmede de yinelemesi muhtemel. Bu nedenle bu görevlendirme risklerle dolu. Kobani, PKK'nın boğazına dayatılan şartlar listesi ile PKK'nın Türkiye ve şimdi de Suriye'deki Kürt hakları için kendi talepleri arasında bir denge kurabilecek mi?  

Bu sorunun cevabı kısmen PKK'nın hapisteki lideri Abdullah Öcalan'da yatıyor. İlk kez Al-Monitor'un ortaya çıkardığı üzere Türk hükümeti geçen yılın nisan ayından bu yana Öcalan'la gizli görüşmeler yürütüyor. Görüşmelerin amacının Hamas'ın Ekim 2023'te İsrail'e saldırmasıyla bölgesel dengelerin değişmesinden kaynaklanan Türkiye'ye yönelik tehditleri bertaraf etmek olduğu iddia ediliyor.  

Ancak Erdoğan'ın kariyer planları da kuşkusuz devrede; özellikle de üçüncü kez aday olmasını sağlayacak anayasal değişikliklere duyduğu ihtiyaç. Bu değişiklikleri halk oylamasına sunabilmek için parlamentoda Kürtlerin desteğine ihtiyacı var. Ayrıca, yarışa katılmasını sağlayacak anayasal boşluklardan faydalanmak için seçimleri planlanan 2028 tarihinden önce de düzenleyebilir. Her iki senaryoda da zaferden emin olması gerekiyor. Öcalan'la yapılacak ve ona -ve nihayetinde adamlarına- af getirecek bir anlaşma ve Erdoğan'ın PKK'nın yenilgisini ilan etmesine izin verilmesi, Türkiye'nin en uzun süre görev yapan liderine kendisini bir kez daha iktidara taşıyacak kadar Kürt ve Türk milliyetçisi oy kazandırabilir. 

Türkiye'nin en popüler Kürt siyasetçisi Selahattin Demirtaş'ın kısa süre önce hükümetin girişimini desteklediğini açıklaması, Kobani ve Barzaniler arasındaki yumuşama gibi Öcalan'ın adamlarına savaşı bırakma emri vermesini de kolaylaştıracaktır.  

Türk Parlamentosu'nun üçüncü büyük partisi olan Kürt yanlısı Eşitlik ve Demokrasi Partisi'nden kaynaklar, Öcalan'ın PKK'nın Irak Kürdistanı'ndaki üst düzey komutanlarının buna uyacağından emin olması halinde, Kenya'nın Nairobi kentinde Türk özel kuvvetleri tarafından yakalanışının 26. yıldönümü olan 15 Şubat'ta bu çağrıyı yapmaya hazırlandığını söyledi. Kobani'nin Barzani'yle görüşmesi, ideolojik bölünmüşlük içindeki Kürtler arasında savaş yorgunluğu varken isyancılar üzerinde bu yönde bir baskı yaratacak.  

"[Yakınlaşmanın] Türkiye'deki olası yeni barış görüşmeleri bağlamı dışında gerçekleştiğini düşünmek zor. Washington'daki Kürt Barış Enstitüsü'nün araştırma direktörü Meghan Bodette Al-Monitor'a şunları söyledi: "Iraklı Kürt liderler PKK'nın 1993'teki ilk ateşkesine kadar uzanan önceki barış çabalarında önemli roller oynadı. 

"KBY'nin Türkiye'yle iyi ilişkileri var ve Kürdistan Bölgesi üzerindeki etkileri nedeniyle uluslar ötesi Türk-Kürt ihtilafının çözüldüğünü görmek istiyor. Iraklı Kürtlerin arabuluculuğu Suriyeli Kürtlerin Kürt haklarını ve özyönetimini koruyan bir Suriye devletine entegre olmasına yardımcı olabilirse bu istikrarı teşvik edecek ve her iki tarafın da bazı kaygılarını giderecektir." 

YAZARIN DİLE GETİRDİĞİ GÖRÜŞLER KENDİ ŞAHSİ KANAATLERİDİR.YAZILARI DOĞRU ANLAŞILABİLMESİ İÇİN YAZARININ  İFADE ETTİĞİ ANLAM BÜTÜNLÜĞÜ BOZULMADAN TERCÜME EDİP OKUYUCULARIMIZIN DİKKATLERİNE SUNMAYA GAYRET EDİYORUZ. YAYINLADIĞIMIZ, TERCÜME ETTİĞİMİZ VEYA ALINTI YAPTIĞIMIZ YAZILARIN İÇERİĞİNİ KISMEN VEYA TAMAMEN DESTEKLEDİĞİMİZ ANLAMINA GELMEZ. İÇERİK YAZARIN KENDİSİNİ BAĞLAR.

Bu haber ilk yayınlandığı tarihten bu yana güncellenmektedir.

KAYNAK: https://www.al-monitor.com/