Mısır'ın Trump'a alternatif olarak sunduğu "Gazze'yi yeniden imar planı" açıklandı
Arap ülkeleri Mısır'ın Gazze'yi yeniden inşa planını kabul ederek İsrail'in Filistin bölgesine yönelik yıkıcı savaşının ardından ileriye dönük potansiyel bir yol çizmiş oldu.
Mısır, Salı günü başkent Kahire'de düzenlenen Arap Birliği Zirvesi sırasında planını açıkladı.
Plan, ABD Başkanı Donald Trump'ın eleştirmenlerin etnik temizlik olarak adlandırdığı ABD kontrolü altındaki Gazze Şeridi'nin “kalkındırılması” için nüfusun azaltılması önerisine bir alternatif sunuyor. Mısır'ın planına göre Gazze'deki Filistinli nüfus bölgeyi terk etmeye zorlanmayacak.
Trump, Mısır ve Ürdün'ün kendi planıyla Gazze'den ayrılmaya zorlanan Filistinlileri kabul etmesinde ısrar etmişti ancak bu kısa sürede reddedildi ve ABD, Gazze'nin savaş sonrası yeniden inşası için bir Arap planının ne olacağını duymaya açık olduğunun sinyalini verdi.
Zirvenin başında konuşan Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el Sisi, Trump'ın İsrail-Filistin çatışmasında barışı sağlayabileceğini söyledi.
Mısır'ın planı ne öngörüyor?
Plan üç ana aşamadan oluşuyor: Geçici önlemler, yeniden yapılanma ve yönetişim.
İlk aşama yaklaşık altı ay sürecek, sonraki iki aşama ise toplam dört ila beş yıl içinde gerçekleşecek.
Amaç, İsrail'in neredeyse tamamen yok ettiği Gazze'yi yeniden inşa etmek, barış ve güvenliği sağlamak ve Hamas ile Filistin Yönetimi'ne hakim olan El Fetih arasındaki çatışmalar sonrasında bölgeden kovulan Filistin Yönetimi'nin (FY) 17 yıl sonra bölgedeki yönetimini yeniden tesis etmek.
Plan Gazze'yi nasıl yeniden inşa etmeyi hedefliyor?
Altı aylık bir ara dönem için Filistin Yönetimi'nin idaresinde çalışan Filistinli teknokratlardan oluşan bir komitenin Gazze Şeridi'nin kuzey-güney ana karayolu olan Salah al-Din Caddesi'ndeki molozları temizlemesi gerekiyor.
Yollar temizlendikten sonra 1.2 milyon kişinin barınabileceği 200,000 geçici konut inşa edilecek ve yaklaşık 60,000 hasarlı bina restore edilecek.
Plana göre, uzun vadeli yeniden yapılanma, geçici önlemler tamamlandıktan sonra dört ila beş yıl daha gerektiriyor. Bu süre zarfında plan en az 400,000 kalıcı konutun inşa edilmesinin yanı sıra Gazze'nin limanının ve uluslararası havaalanının yeniden inşasını hedefliyor.
Su, atık sistemi, telekomünikasyon hizmetleri ve elektrik gibi temel ihtiyaçlar da kademeli olarak yeniden sağlanacak.
Plan ayrıca Gazze'deki geçici yönetim organını destekleyen bir mali fon olarak bir Yönlendirme ve Yönetim Konseyi kurulmasını öngörüyor.
Buna ek olarak, uluslararası bağışçıların Gazze Şeridi'nin yeniden inşası ve uzun vadeli kalkınması için gerekli finansmanı sağlamaları amacıyla konferanslar düzenlenecek.
Gazze'den kim sorumlu olacak?
Plan, Gazze'deki işlerin Hamas'ın yerine geçecek bir grup “bağımsız Filistinli teknokrat” tarafından yürütülmesini öngörüyor.
Sisi'ye göre bu teknokrat hükümet insani yardımları denetlemekten sorumlu olacak ve Filistin Yönetimi'nin Gazze'yi yönetmesinin önünü açacak.
Salı günkü zirvede konuşan Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas, şartlar elverdiği takdirde gelecek yıl bir seçim yapılabileceğini söyledi.
Güvenlik konusunda ise Mısır ve Ürdün Filistinli polis memurlarını eğitme ve Gazze'ye gönderme sözü verdi. İki ülke ayrıca Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne yeniden yapılanma tamamlanana kadar Gazze'de yönetimi denetleyecek bir barış gücü misyonuna yetki vermeyi değerlendirmesi çağrısında bulundu.
Bunun maliyeti ne kadar olacak?
Mısır Gazze'nin yeniden inşası için 53 milyar dolar talep ediyor ve bu para üç aşamalı olarak dağıtılacak.
Altı aylık ilk aşamada Salah al-Din Caddesi'ndeki molozların temizlenmesi, geçici konutların inşa edilmesi ve kısmen hasar görmüş evlerin onarılması 3 milyar dolara mal olacak.
İkinci aşama iki yıl sürecek ve 20 milyar dolara mal olacaktır. Bu aşamada enkaz kaldırma çalışmalarının yanı sıra elektrik şebekelerinin kurulması ve daha fazla konutun inşa edilmesi de devam edecek.
Üçüncü aşama 30 milyar dolara mal olacak ve iki buçuk yıl sürecektir. Bu aşamada Gazze'nin tüm nüfusu için konutların tamamlanması, bir sanayi bölgesinin ilk aşamasının kurulması, balıkçı ve ticari limanların inşa edilmesi ve diğer hizmetlerin yanı sıra bir havaalanı inşa edilmesi planlanıyor.
Plana göre para, BM ve uluslararası finans kuruluşlarının yanı sıra yabancı ve özel sektör yatırımları da dahil olmak üzere çeşitli uluslararası kaynaklardan sağlanacak.
Plan işe yarayacak mı?
Planı karmaşık hale getirebilecek bir dizi değişken var. Belki de en önemlisi Hamas, İsrail ya da ABD'nin bu planı kabul edip etmeyeceği belirsiz.
Hamas yeniden yapılanma planını memnuniyetle karşıladı ve daha önce de teknokrat bir hükümeti kabul edeceğini açıklamıştı. Ancak Filistin Yönetimi'nin geri dönüşünü kabul edip etmeyeceği daha belirsiz ki Filistin Yönetimi de kendisini eleştirenler tarafından İsrail tanklarının sırtında Gazze'ye döndüğü algısıyla karşı karşıya kalacak.
Hamas yönetimden uzaklaştırılmasını tartışmaya istekli olabilir, ancak silahsızlandırılmasına kararlılıkla karşı çıkıyor - Arap Birliği tarafından kabul edilen Mısır planında da bu konu tartışılmamıştı.
İsrail bunun kırmızı çizgi olduğunu ve Hamas'ın silahlarını elinde tutmasına izin verilmeyeceğini açıkça ifade etti. Ancak İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu da Filistin Yönetimi'nin Gazze'ye dönmesine izin vermeyeceğini söyledi.
Trump'ın Mısır planı için ABD kontrolünde bir “Orta Doğu Rivierası” fikrinden vazgeçip geçmeyeceği sorusu da var. Trump'ın tutumunun ne olacağını tahmin etmek zor, özellikle de İsrail Mısır planına karşı olduğunu açıklarsa.
Şu ana kadar nasıl bir tepki verildi?
Mısır'ın planına yanıt olarak İsrail, Arap devletlerinin “geçmişteki sınırlamaları aşarak bölgede istikrar ve güvenlik dolu bir gelecek yaratmak için işbirliği yapmaları” gerektiğini söyledi.
Bunun yerine İsrail, Trump'ın Gazze'yi boşaltma planını desteklemeye devam ediyor ki bu da İsrail aşırı sağının uzun süredir Gazze'yi insansızlaştırma çağrısını yineliyor.
Mısır, İsrail'in tepkisini “kabul edilemez” olarak nitelendirirken, Dışişleri Bakanı Badr Abdelatty Netanyahu hükümetinin tutumunu “inatçı ve aşırıcı” olarak tanımladı.
Abdelatty, bağımsız bir Filistin devleti olmadan bölgede barışı görmenin imkansız olduğunu söyledi. “Hiçbir devletin kendi iradesini uluslararası topluma dayatmasına izin verilmemelidir” diye ekledi.
Beyaz Saray Trump'ın Gazze planının arkasında durmaya devam ederken, Hamas hariç bölgesel ortaklarla işbirliğine sıcak baktığını açıkladı.
“Başkan savaş sonrası Gazze için cesur vizyonunun arkasında dururken, bölgedeki Arap ortaklarımızdan gelecek katkıları da memnuniyetle karşılayacaktır. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Brian Hughes, Başkan'ın önerilerinin bölgeyi bu meselenin daha fazla krize dönüşmesine izin vermek yerine masaya oturmaya ittiği açıktır” dedi.
“Başkan Trump, Hamas'ın Gazze'yi yönetmeye devam edemeyeceği konusunda net olmuştur” diye ekledi.
KAYNAK: Aljazeera: What is Egypt’s plan for the reconstruction of Gaza?
