Suriye'de gelişmeler: Şaraa C.Başkanı seçildi, Rus heyeti ile görüşme, İsrail'in güneyi işgali

Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) liderliğindeki geçici Suriye hükümeti 29 Ocak'ta bir “zafer konferansı” düzenleyerek Beşar Esad'ın devrilmesinden bu yana elde ettiği gücün büyük bir kısmını resmileştirdi. Konferansta HTŞ lideri Ahmed el Şara'nın geçici cumhurbaşkanı olarak atandığı duyuruldu, ancak Şara aylardır gayrı resmi olarak geçici hükümetin de-fakto lideri durumunda. Konferansa göre Shara şu anda yeni bir anayasa hazırlanıp onaylanana kadar geçici bir yasama konseyi oluşturmaktan sorumlu. Shara konferansta yaptığı konuşmada önceliklerini “güç boşluğunu doldurmak, iç barışı korumak, devlet kurumlarını inşa etmek, kalkınmaya yönelik bir ekonomik altyapı oluşturmak için çalışmak ve Suriye'nin uluslararası ve bölgesel konumunu yeniden tesis etmek” olarak belirledi. Shara daha önce geçici hükümetin üç ila dört yıllık bir geçiş dönemini denetleyeceğini ve bu süre zarfında muhtemelen kendisinin ülkeyi yöneteceğini ve siyasi gücün paylaşımı üzerinde ağır bir etkiye sahip olacağını söylemişti.

Zafer konferansı ayrıca Esad rejiminin tüm kurumlarının ve anayasasının lağvedildiğini duyurdu. Geçici hükümet daha önce yeni bir Suriye anayasası yazmak için temsili bir Suriye ulusal diyaloğu düzenlemeyi önermişti, ancak henüz bir tarih veya herhangi bir katılımcı belirlenip belirlenmediği belli değil.

Zafer konferansı ayrıca Suriye'deki tüm eski muhalif partilerin feshedileceğini de duyurdu. Konferansta özellikle “tüm askeri grupların, siyasi ve sivil devrimci organların feshedileceği ve devlet kurumlarına entegre edileceği” belirtildi. Bu karar HTŞ ile silahlı gruplar arasında aylar süren görüşmelerin ardından alındı. Geçici Savunma Bakanlığı 19 Ocak'ta 60'tan fazla askeri grubun yeni Suriye silahlı kuvvetlerine katılmayı kabul ettiğini açıkladı.

Konferansa Esad rejiminin devrilmesine katılan HTŞ ile müttefik askeri gruplar ve Kürtlere yönelik ihlalleri nedeniyle ABD tarafından yaptırım uygulanan Türkiye destekli Suriye Ulusal Ordusu (SMO) liderleri de katıldı. Suriye Demokratik Güçleri (SDG) karşıtı bir kaynak SDG'nin konferansa davet edilmediğini bildirdi. Geçici hükümetin tüm askeri grupları fesheden kararnamesinin SDG için geçerli olup olmayacağı ya da SDG'nin bu şartları kabul edip etmeyeceği belirsizliğini koruyor. SDG komutanı Mazlum Abdi 14 Ocak'ta yaptığı açıklamada SDG'nin bir “blok” olarak Savunma Bakanlığı'na entegre olmasını istediğini söylemiş, ancak geçici savunma bakanının bunu reddettiği bildirilmişti. Mazlum 27 Ocakta verdiği bir röportajda ise HTŞ ile SDG güçlerinin Yeni Suriye Ordusu içinde rolünün ne olacağına ilişkin bir ortak noktaya geldiklerini söylemişti.

Rus heyetin Şam ziyareti

Rusya ve HTŞ liderliğindeki geçici Suriye hükümeti 28 Ocak'ta Rusya'nın Suriye'deki üsleri konusunda bir anlaşmaya varamadı. Dışişleri Bakan Yardımcısı Mikhail Bogdanov ve Suriye Özel Başkanlık Temsilcisi Alexander Lavrentyev'den oluşan bir Rus heyeti, Rusya'nın Lazkiye ve Tartus'taki askeri üslerine erişimini görüşmek üzere 28 Ocak'ta Suriye'ye gitti. İsmi açıklanmayan Suriyeli bir kaynak Reuters'e yaptığı açıklamada Rusya ve HTŞ'nin sadece görüşmelere devam etme konusunda anlaştığını söyledi. İsmi açıklanmayan bir Rus kaynak da benzer şekilde 28 Ocak'ta Bloomberg'e yaptığı açıklamada Rusya'nın üslenmesine ilişkin görüşmelerin “tıkandığını” söyledi. Tıkanan görüşmeler, Rusya'nın Lazkiye ve Tartus'taki üslerinden askeri varlıklarını tahliye etmeye devam ettiği sırada gerçekleşti.

İsrail'in güney Suriye'de yayılan işgali

Geçici hükümet yetkilileri 29 Ocak'ta BM Ayrılma Gözlem Gücü (UNDOF) başkanıyla yaptıkları görüşmede İsrail'e Suriye'nin güneybatısından derhal çekilmesi çağrısında bulundu. Suriye geçici savunma ve dışişleri bakanları Suriye'nin 1974 tarihli ayrılma anlaşması uyarınca Suriye-Golan Tepeleri sınırı boyunca UNDOF mevzilerini “korumaya” hazır olduğunu vurguladı. Bu toplantı, İsrail Savunma Bakanı Israel Katz'ın 28 Ocak'ta İsrail'in Suriye'deki Hermon Dağı'nda “süresiz olarak” kalmaya niyetli olduğunu söylemesinin ardından gerçekleşti. İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu daha önce Aralık 2024'te 1974 tarihli ayrılma anlaşmasının Esad rejiminin düşmesiyle “çöktüğünü” ve İsrail'in “olası tehditlere karşı harekete geçmek” için Suriye'nin güneyinde faaliyet göstermesine olanak sağladığını söylemişti.

Suriye medyası 28 Ocak'ta İsrail işgal güçlerinin Kuneytra iline bağlı Jubata al Khashab sakinlerini kasabanın çevresindeki ormanlara girmemeleri konusunda uyardığını bildirdi.Suriye medyası işgalci ordunun ormanların içinde “uzun süreli ikamet” yapıları inşa ettiğini bildirdi. Suriyeli bir gazeteci 29 Ocak'ta İsrail buldozerlerinin Jubata al Khashab yakınlarındaki ormanlarda “binlerce” ağacı yerinden söktüğünü bildirdi.

KAYNAK: https://www.criticalthreats.org/