Dünya'daki yaşama 'yedek' olarak Ay'da biyo-depo planı
Binlerce canlı türünün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu günümüzde bilim insanları radikal bir plan geliştirdi: Ay'da gezegenimizin en önemli ve risk altındaki canlılarının korunmuş örnekleriyle dolu bir kasa.
Uzmanlardan oluşan uluslararası bir ekip, iklim değişikliği ve habitat kaybından kaynaklanan tehditlerin, türleri doğal ortamlarında koruma becerimizi aştığını ve acil eylem gerektirdiğini söylüyor. Korunmuş hücrelerden ve bunların içindeki önemli DNA'dan oluşan bir biyolojik depo, kritik tehlike altındaki türlerin küçük popülasyonlarındaki genetik çeşitliliği artırmak ya da en kötü senaryo olan yok olma durumunda klonlama ve yeni bireyler yaratmak için kullanılabilir.
Biyolojik örnekleri felaketten korumak için bir bilgi bankası yeni bir fikir değil. Kuzey Kutup Dairesi'ndeki uzak bir Norveç adasında bulunan Svalbard küresel tohum kasası, hastalık veya kuraklık nedeniyle yok olması halinde önemli gıda ürünlerinin yeniden üretilebilmesini sağlamak için tohumların dondurulmuş olarak saklanmasını sağlıyor. Ancak sıcak hava dalgasının bir sonucu olarak yakın zamanda yaşanan sel felaketi, Svalbard'ın bile iklim değişikliğinin etkilerinden muaf olmadığını kanıtladı.
Smithsonian Ulusal Hayvanat Bahçesi ve Koruma Biyolojisi Enstitüsü'nden önerinin başyazarı Dr. Mary Hagedorn, "Eğer orada insanlar olmasaydı, sel biyolojik depoya zarar verebilirdi" dedi. Savaşın da Dünya'daki biyo depolar için bir tehdit oluşturduğunu belirten Hagedorn, 2022'de Ukrayna'nın tohum bankasının yok edilmesine atıfta bulundu. "Sonuç olarak, Dünya'nın biyoçeşitliliğini korumak için gerçekten güvenli, pasif bir biyolojik depoya sahip olma fikri gerçekten iyi bir fikir gibi görünüyor."
BioScience dergisinde açıklandığı üzere, önerilen ay biyo-deposu, iklim bozulması, jeopolitik olaylar veya diğer Dünya kaynaklı felaketlerin etkisi altında kalmayacaktır. Ay'ın doğal olarak soğuk ortamı, örneklerin insan müdahalesine veya bir enerji kaynağına ihtiyaç duymadan yıl boyunca donmuş halde kalacağı anlamına geliyor. Güneş ışığına hiç maruz kalmayan kutup bölgelerine yakın derin kraterlerden yararlanarak, Ay, örnekleri gelecekte klonlamaya uygun bir şekilde korumak için gerekli olan -196C'lik ultra düşük sıcaklığı sağlayabilecek birkaç yerden biridir.
Yakın zamanda yok olma riskiyle karşı karşıya olanların yanı sıra, önerilen depo, çevrelerinde ve besin ağlarında önemli işlevleri olan türlere öncelik verecektir. Dikkatli bir seçimle, barındırılanlar Dünya'da nesli tükenmiş bir popülasyonu yeniden kurmak veya hatta başka bir gezegeni dünyalaştırmak için kullanılabilir.
Hagedorn, belki bizim yaşam süremiz içinde olmasa da, biyo-depo önerisinin gerçekleşeceğine inanıyor: "Bunu nasıl yapacağımızı biliyoruz, yapabiliriz ve yapacağız da, ama bunu başarmak onlarca yıl alabilir" dedi.
Maliyetler ve karşılaşılan zorluklar göz önüne alındığında, eleştirmenler çabaların türlerin nesli tükenmeden korunmasına odaklanması gerektiğini öne sürebilir. Ancak Hagedorn, mümkün olduğunca çok türün korunmasını sağlamak için her iki stratejinin de gerekli olduğunu söyledi.
"Paralel değil de doğrusal düşündüğümüzde başımız belaya girer. Diyelim ki: Bunu bu şekilde yapacağım diyorsanız ve işe yaramıyorsa bir B planınız olmalı ama o nedir bilmiyorsunuz?" dedi.
Bundan sonraki önemli adımlar, dondurularak saklanan numuneler için uzay koşullarına dayanabilecek ambalajlar geliştirmek ve numuneleri aya taşımanın lojistiğini çözmek olacaktır.
Ay'ın kaynaklarının keşfedilmesinin daha sık uzay seyahati anlamına geldiği yakın bir gelecek tasavvur eden Hagedorn, binlerce dondurularak saklanan numune içeren küçük paketlerin teslimatının mevcut Ay seyahatlerine eklenebileceğini öne sürdü.
Önerinin büyük bir kısmı hala bilim kurgu dünyasında kalırken, bilim insanları makalelerinin biyoçeşitliliği korumak için gerekli olan ekstrem adımlar konusunda heyecan, yeni fikirler ve yeni uluslararası ortaklar - ve belki de biraz tartışma - yaratacağını umduklarını söylüyorlar.
KAYNAK: https://www.theguardian.com/
