İran'ın İHA kapasitesi
Reisi’nin düşen helikopterinin enkazının aranması sırasında İran yetkililerinin Türkiye’de ki muhataplarından talebi üzere Türkiye’den bir Akıncı (T) İHA ile kurtarma ekiplerinin yönlendirilmesi ve İHA’nın faaliyetleri üzerine son günlerde basın yayın organlarında çokça yorumlar yapılmaktadır. Her akşam birçok TV kanalında yorumcular Türkiye’nin Akıncı İHA’sının özelliklerini ve enkazın yerinin kısa zamanda tespit edilişini anlata anlata bitiremiyorlar.
Aslında enkazın yerini kimin bulduğu veya nasıl bulduğu bir detaytan ibaret, burada asıl konu İran’ın zor durumunda yardım istediği bir dost ülkenin yapması gerekeni Türkiye’nin de tereddütsüz yapmış ve bu anlamda dostluğun gereğini yerine getirmiş olmasıdır ama ardından yapılan yorumlar takdirane bir iyiliğin nasıl berbat bir övünç ve başa kakma vesilesi haline gelebildiğine güzel bir örnek oldu ne yazık ki.
Türkiye hiç şüphesiz gerek İHA-SİHA-TİHA teknolojisinde gerekse de savunma sanayi alanında son on yılda büyük atılımlar yaptı ve bu durum dostlarını sevindirirken düşmanlarını elbette ürkütüyor fakat kendi ürünümüz ile övünürken bunu bu kadar göze sokmak ve bununla muhatabını küçük düşürmeye çalışmak büyük ve güçlü devlet olma iddiasında olan bir ülkeye hiç yakışmayan kıskanç ve hasud bir tavra denk geliyor. Bizzat BAYKAR yöneticisi Sayın Bayraktar’ın bile bu kraldan çok kralcı yorumlardan iğrendiğini tahmin ediyoruz.
Konu ile ilgili bilmeyenler için İran’ın İHA teknolojisinde geldiği aşamayı kısaca özetlemekte fayda gördük :
İran,1980’de başlayan İran-Irak savaşında uzaktan kumandalı amatör model uçaklar geliştirerek cepheden cepheye bombardıman yapma bazen de Irak cephelerinin fotoğraflarını çekerek istihbarat üretme imkanına sahipti. 1989 yapımı Muhacir isimli İran Yapımı filmde İran Irak savaşında kullanılan dron tipi model uçakların hikayesi anlatılıyordu.
İran takip eden yıllarda onlarca farklı model İHA, SİHA geliştirdi ve her biri ayrı özelliklere sahip olmakla beraber TİHA (Taarruz İnsansız Hava Aracı) konusunda en uzun menzilli Kamikaze İHA’lar ile birçok başarılı operasyonlar gerçekleştirdi.
Reisi’nin helikopterinin düştüğü gün İran yapımı kamikaze İHA ile Hizbullah İsrail’in milyar dolarlık bir üssünü vurdu ama değişen kamuoyu ilgisi ve dünya Siyonist haber ağının engellemeleri sonucunda haber arada kaybolup gitti.
Daha bir ay önce İran İsrail’e 300’den fazla kamikaze İHA türü hava aracını göndererek hem Demir Perdeyi yıprattı ve hem de Demir Perde kuleleri hakkında önemli istihbaralar elde etti.
ABD geçen yıl Rusya’nın İran’dan 140 milyon euro karşılığı İHA satın aldığını ve 200 milyon dolarlık bir dron anlaşması daha yaptığını açıklayarak İran’ı Rusya-Ukrayna savaşında Rusya’yı askeri olarak desteklemekle suçladı.
İran yapay zeka ile birbirleri ile koordineli operasyon yapabilen dronlar üretti. Bunlardan bir tanesi operasyonu yönetiyor ve diğerlerine komut veriyor. Eğer lider dron vurulur veya düşerse operasyonun durumuna göre en uygun olan bir diğeri liderlik konumuna geçebiliyor. Bu duruma, dronlar yapay zekaları ile dışardan müdahale edilmeden karar verebiliyorlar.
İran ordusu, 2019 yılında 2000 km menzille İran’ın en uzun menzilli intihar İHA’sı olan Arş İHa’sını görücüye çıkardı. İran’ın önemli dronlarından bazıları şunlardır. Şehid serisi dronlar; Şehit 129, Şehit 136, Şehit 149, Şehit 171, Kaman serisi dronlar; Kaman 12, Kaman 22, Muhacir serisi dronlar; Muhacir 1’den Muhacir 6 ya kadar, Fitras, Ebabil , Kerrar, Araş, Miraç 521 , ve Miraç 532, Seferah , Mahi ... Bu dronların her birinin üstün teknik özellikleri var ve her biri başta ABD olmak üzere bu teknolojide üstünlük sahibi sayılı ülkelerin sahip oldukları dronların özellikleri ile yarışmaktadır.
Ayrıca bu üretimlerin ağır bir ambargo altında gerçekleştirildiğini de hatırda tutmakta fayda var. Ambargonun ne kadar etkili olduğunu Kanada menşeli optik kamera üreten firmanın Türkiye’ye ambargo dolayısıyla ürün vermeyi kesmesi sonrasından yaşanan inkita’yı hatırlatmakta fayda var.
2018 yılında Keşmir yakınlarındaki İran hava sahasını ihlal eden ABD’ye ait 200 milyon dolarlık Lochheed Martin R-Q 170 Sentinel İHA uçağının bilişim teknolojisi ile indirmeye muktedir olmuştu. Daha sonra İHA içindeki bilgiler deşifre edilip ABD’nin İran’ın nükleer tesislerini gözetlediğini ilişkin raporu İran tarafından dünya kamuoyuna açıklanmıştı. ABD bunu reddetmiş ve arıza sonucu düştüğünü iddia etmiş ancak İran, bu aracın sapasağlam hiç hasar almamış şekilde gösteren bir video yayınlamıştı.
National Interest bir makalesinde İran’ı dünyanın en güçlü beş İHA gücü arasında saymış ve en fazla operasyonel deneyime sahip ülkelerden biri olduğuna dikkat çekmişti.
RASTHABER.COM sitesinde yayınlanan Fatih Bilgin imzalı yazıdan derlenmiştir.
